وصیت امام به فرزندان در رعایت حقوق مادر

متن زیر، وصیتنامه‌ای منتشره نشده از امام خمینی(س) است که در 20 بهمن 1331 هجری شمسی مطابق با 29 جمادی‌الثانی 1372 هجری‌قمری نوشته شده است و اخیرا از لابه‌لای کتب به دست آمده است.

با توجه به وصیتنامه‏هایی که پس از این تاریخ از سوی حضرت امام نوشته شده است و در مجموعه صحیفه امام منتشر گردیده است و طبق موازین شرعی و قانونی مربوط به احکام وصیت، آخرین وصیتنامه ملاک عمل و معتبر می‏باشد اما نکات اخلاقی و سفارشات معنوی مندرج در وصایای امام اموزنده است. عنایت امام خمینی به حقوق همسرشان و سفارش اکید ایشان به فرزندان در جلب رضایت مادر در وصیتنامه زیر پندآموز و قابل توجه است.

زمان: 20 بهمن 1331 / جمادی‌الثانی 1372

مکان: قم

موضوع: وصیتنامه

بسم‌الله الرحمن الرحیم

اللهم فاطرالسموات و الارض؛ عالم الغیب و الشهاده؛ الرحمن الرحیم؛ انّی اعهد الیک فی دار الدنیا انی اشهد ان لااله الا انت وحدک لا شریک لک و انّ محمداً عبدک و رسولک و انّ علیا امیرالمؤمنین و الحسن و الحسین و التسعه المعصومین من ذریته حججک من بعدالرسول و ائمتی و انّ الجنه حق و النار حق و انّ البعث حق و الحساب حق و القدر حق و المیزان حق و انّ الدین کما وصفت و انّ الاسلام کما شرعت و انّ القول کما حدثت و انّ القران کما انزلت و انّک انت‌الله الحق المبین جزی‌الله عنا محمداً خیرالجزاء و حیاالله محمداً و آل محمد بالسلام. اللهم یا عدتی عند کربتی و یا صاحبی عند شدتی و یا ولی نعمتی الهی لا تکلنی الی نفسی طرفه عین ابداً فإنک ان تکلنی الی نفسی طرفه عین کنت اقرب من الشر و ابعد من الخیر؛ و انس فی القبر وحشتی واجعل لی عهدا یوم القاک منشورا.

و بعد این وصیتی است که فقیر عاصی گرفتار آمال و امالی و عبد ذلیل راجی از فضل کریم سید روح‌الله بن السید مصطفی‌الخمینی غفرالله لهما بفضله الواسع می‌نماید در شب سه‌شنبه بیست‌ونهم شهر جمادی‌الثانیه هزار و سیصد و هفتاد و دو قمری هجری در صورتی که بحمدالله به سلامت و صحت است وصی خود قرار دادم فرزند خود مصطفی جعله‌الله فی‌العلماء العاملین و وفقه‌الله لما یحب و یرضی که پس از فوت من اقدام در امر تجهیز به‌طور مناسب و متعارف بکند و در کفنی که از منسوجات مسلمین است تکفینم نماید و دو شعر منسوب به مولی الموالی ـ علیه ‌صلوات ‌الله ـ را (وفدت علی الکریم.... الی) در پارچه بنویسند و بر گردنم آویزند [............] و اگر خلاف احترام نباشد در سنگ قبرم نیز مرقوم دارند و اگر وصی حال موت حاضر نباشد دیگر از بازماندگان یا مؤمنین از مال خودم اقدام کنند ماجورند انشاءالله و در هر یک از مشاهد که فوت اتفاق افتاد همانجا دفن کنند و اگر در نزدیکی یکی از مشاهد اتفاق افتاد در صورت امکان به فوریت حمل کنند به آنجا و دفن کنند و وصی حسب متعارف مجلس ترحیم تشکیل دهد و قروض هر چه دارم باید بدهد از مال خودم و اگر در خمین هم قرض داشته باشم حسب اطلاع اخوان محترمم ادا باید بشود و دو سال صوم و پنج سال نماز احتیاط استیجار کنند شخص متدینی از اهل علم را. و اکنون یک فرزند غیربالغ به نام احمد دارم و وصی من قیم اوست از طرف من تا وقت رشد و بلوغ. و منزل مسکونی که در محله یخچال قاضی دارم پس از من بین مخدره عیالم والده اولادم و دو نفر فرزند ذکور او مصطفی و احمد مشترک باشد برای هر کدام (مخفی نباشد که یک دانگ از خانه مزبور را مهریه عیال مصطفی کردم بنابراین ایشان یعنی مصطفی پس از من یک دانگ از خانه مسکونی را دارند) دو دانگ آن را قرار دادم و دو دانگ عیالم در ازای مهریه‌ ایشان است و اگر زیاده بر مهریه است نیز به ایشان واگذار کردم و اثاثیه منزل نیز هر چه هست که مربوط به خود من است واگذار کردم ما بین سه نفر و بقیه ماترک که املاک مختصری در کمره است بین جمیع ورثه کما فرض است باید تقسیم شود و چون دو صبیه دارم در منزل اگر اجل به من مهلت نداد که آنها را به شوهر دهم باید به اندازه‌ای که به صبیه بزرگم جهیزیه دادم به این دو نفر نیز از میانه جمیع اموال داده شود (منظور آن است که به هر یک از این دو نفر نیز به اندازه صبیه بزرگم جهیزیه بدهند) و کتاب‌هایی که دارم پس از من مال مصطفی است و کسی را در آنها حقی نیست و [............] اگر میسور شد بدون زحمت و کلفت کتاب‌هایی که تصنیف کردم به تدریج طبع کنند خصوص کتاب آداب‌الصلوه و اربعین را بیشتر در نظر داشته باشند برای طبع لکن وصیت راجع به طبع کتب مطلقا الزامی نیست.

و وصیت مهم من به همه اولادهایم خصوص مصطفی آن است که با مادرشان سازگار و مهربان باشند و رضایت خاطر ایشان را به عمل آورند زیرا ایشان به همه ماها حقوق فراوان دارند و ادای آن برای من میسر نشده است؛ فرزندان من باید به اطاعت و جلب رضایت ایشان خدای تعالی را راضی کنند و بدانند رضایت من از آنها منوط به رضایت مادرشان است و نیز خود فرزندان من باید با یکدیگر مهربان و گرم باشند و آنها مطیع برادر بزرگ خود و ایشان مهربان با آنها باشد [............] امید است خداوند تبارک و تعالی با عنایت و رحمت خود با من و شماها رفتار فرماید و عاقبت امر همه شما را به خیر و سعادت قرار دهد و همه شما را در حمایت خود حفظ فرموده و در دنیا و آخرت با سعادت و خیر قرینتان فرماید. انه ولی الفضل و الانعام. والسلام علیکم و رحمه‌الله و برکاته.

روح‌الله الموسوی الخمینی

[بسم‌الله الرحمن الرحیم. اعتراف نمود حضرت مستطاب حجت‌الاسلام آقای حاج آقا روح‌الله ـ مدظله العالی ـ به آنچه در این ورقه مرقوم فرموده‌اند در تاریخ دوم رجب 1372. [امضای] مرتضی بن عبدالکریم الحائری ـ عفی‌الله عنهما ـ من الاحقر حسن گلپایگانی ـ الاحقر ریحان‌الله نجفی گلپایگانی].

[............]

چون یک بیرونی مختصری جنب اندرون ساختمان نمودم حال بیرونی نیز حال اندرون است در اینکه دو دانگ مال عیالم است و دودانگ مال مصطفی است و دو دانگ مال احمد است.

روح‌‌الله الموسوی‌الخمینی

و چون یک دانگ از عمارت مهریه عیال مصطفی صبیه محترمه آقای حائری است مصطفی دارای یک دانگ خواهد بود.

روح‌الله الموسوی الخمینی

و چون یکی دیگر از صبایا شوهر رفته است و صبیه کوچک در منزل است باید به اندازه یکی از آن دو صبیه به ایشان جهیزیه داده شود و نیز عوض پنج سال نماز که وصیت کرده‌ام صیام بدهند هر چند سال که شد.

روح‌الله الموسوی الخمینی

[............]

بسمه تعالی

مخفی نماند که اثاث البیت هر چه هست از فرش و ظروف و غیره به استثنای کتب متعلق به مخدره محترم عیالم صبیه آقای ثقفی است.

روح‌الله الموسوی‌الخمینی