گفتگو با دكتر حميد انصاري قائم مقام موسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني(س)

صدها‌پروژه برجسته محصول 23سال‌تلاش

پاسخي‌به‌شبهه‌ها‌و‌نقدها

23 سال پیش که فکر تاسیس موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) از سوی مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین سیداحمد خمینی، یادگار گرانقدر امام راحل مطرح شد، دکتر حمید انصاری در تمام مراحل شکل‌گیری و توسعه این مجموعه نقش به‌سزایی داشته است. اکنون و از پس این تجربه طولانی و ارزشمند، با قائم‌مقام موسسه تنظیم و آثار امام خمینی(س) درباره راه پیموده شده و چشم‌انداز پیش روی این موسسه به گفت‌وگو نشسته‌ایم. دكتر حميد انصاري در اين گفتگو از روند تاسيس موسسه،‌ پروژه‌هاي برجسته گذشته، برنامه‌هاي آينده و اعتبارات سخن مي‌گويد و در بخش ديگر،‌ به تحليل مواردي چون نحوه اعمال مسووليت‌هاي نظارتي موسسه بر موارد منتشر شده در مورد امام،‌ رفتار موسسه در قبال مسائل سياسي روز، نهادينه كردن‌انديشه امام در قالب قانون و نحوه تفسير و اجتهاد در‌انديشه امام و اهميت جامع نگري در اين مساله مي‌ پردازد. انصاري مصاحبه را با اين تاكيد به پايان مي‌برد: آزادي را پاس بداريم تا اين انقلاب آسيبي نبيند.

در مورد چرايي و ضرورت‌هاي تاسيس موسسه‌اي وي‍ژه براي امام صحبت كنيد. چرا بايد با وجود مراكز علمي، فرهنگي و ديني؛ مركزي صرفا به امام اختصاص يابد؟

امام خمینی طراح و معمار انقلاب اسلامی و بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی است؛ نقشی که بنیانگذاران نهضتها و انقلابها دارند نقشی فراتر از زمان حکومت ایشان و رهبران بعدی است؛ هرچه یک نهضت فراگیر و پایدار باشد این نقش برجسته‌تر مي‌شود. شخصیت، دیدگاهها و اندیشه امام مبنای ساختارهای نظام و اصول قانون اساسی را تشکیل مي‌دهد. تبیین رخدادهای دوران انقلاب و خصوصا حوادث مراحل تثبیت ارکان نظام در دوران بنیانگذار آن با مراجعه به مواضع امام امکانپذیر است. ماهیت انقلاب اسلامی و اهداف آن و تداوم حرکت نظام برآمده از انقلاب بصورت اجتناب ناپذیر درگرو شناخت اندیشه‌ها و مواضع امام خمینی است. امام خمینی و اندیشه و سیره او سند هویت انقلاب و نظام است. در مقام ارزیابی میزان موفقیتهای نظام اسلامی که داعیه تمدنسازی و احیای معنویت و ارزشهای الهی دارد، خط و راه بنیانگذار آن محک سنجش و معیار داوریها است. در مقام آسیب شناسی نهضتهای بزرگ و کشف انحراف از مسیر هدفهای اولیه آنها، در اختیار داشتن اسناد و مدارک موثق و مورد اعتماد از دوران شکل گیری نهضتها و خصوصا مواضع، دستخطها، فرامین و احکام و سخنان بنیانگذاران نهضتها بسیار راهگشا و حائز اهمیت است. غفلت از این نیاز مهم یعنی ثبت و ضبط دقیق وقایع و مواضع و رفتارهای رهبران بزرگ دینی و سیاسی در گذشته سبب پیدایش ابهامهای اساسی، پرسشهای بی پاسخ تاریخی و بروز اختلافهای ریشه دار در سیر تحولات بعدی نهضتها بوده است. بنابر این با توجه به نقش بی بدیل امام خمینی در انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران، تأسیس نهادی که به این نیاز همیشگی انقلاب بدور از اقتضائات روزمره فضای سیاسی و رویکردهای ذاتا متغیر آن پاسخ دهد با مسئولیت ارائه بی‌کم و کاست عین سخنان و نوشته‌ها و آثار امام و نظارت بر آنچه که به نام او منسوب و منتشر مي‌شود و اعلان موضع در صورت انتشار اسناد جعلی و نسبتهای غیر واقعی، نیاز بسیار مهمی بود که از سوی یادگار حضرت امام حجت الاسلام و المسلمین حاج سید احمد خمینی که خود در کنار پدر در پیدایش، تداوم و تثبیت نظام جمهوری اسلامی – به تعبیر رهبر معظم انقلاب – نقشی منحصر به فرد داشت به درستی و خوشبختانه در زمان حیات امام تشخیص داده شد. نامه مفصلی که ایشان در بیان همین ضرورتها خطاب به امام نوشت و مأموریت صریحی که حضرت امام طی حکمی در واگذاری این مسئولیت خطیر به ایشان محول نمود مبنای تشکیل موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی گردید.

چرایی تشکیل موسسه را پاسخ گفتید با توجه به شبهاتی که اخیرا از ناحیه برخی محافل در خصوص مأموریت موسسه مطرح مي‌شود و حتی زمزمه طرح واگذاری بخشی از این مأموریت به مراکز دیگر نیز شنیده مي‌شود در باره ماهیت ساختاری موسسه و روند شکل گیری آن و وضعیت موسسه به لحاظ قوانین جاری نیز توضیح شما بعنوان کسی که از اول تاسیس موسسه تا به امروز قائم مقام موسسه بوده‌اید قابل توجه خوانندگان این ویژه نامه خواهد بود .

همانطور که عرض کردم نامه یادگار امام در شهریور 1367 به حضرت امام و پاسخ صریح امام مبنای تشکیل موسسه بود. مطالب این نامه و متن حکم امام باید فصل الخطاب همه کسانی باشد که در این موضوع اظهار نظر مي‌کنند. یادگار امام در نامه خویش با ارائه نمونه‌هايي از تحریفها، نقلهای خلاف واقع، اشتباهات رخداده در مطبوعات و رسانه‌ها و کتابها، و بیانهای متضاد از مواضع امام در بیان یاران انقلاب، دغدغه توسعه اینگونه اختلاف در نقل و تحریف و اشتباه و اختلاف نظر بعد از حیات امام را یادآور شده و همچنین با تأکید بر اهمیت اسناد مبارزاتی امام و انقلاب اسلامی و وجود پرونده‌هاي قطور و متعدد از اسناد امام در ساواک و شهربانی و دیگر نهادهای رژیم شاه، و نامه‌ها و بولتنها و اسناد فراوانی که در طول دوران نهضت و بعد از پیروزی انقلاب به دفتر امام ارسال شده است ضرورت گردآوری متمرکز این اسناد و انتشار آنها برای آگاهی آیندگان از حقایق نهضت امام را متذکر شده و در بخشی دیگر از نامه خویش به تألیفات و آثار علمی امام و نیاز جامعه برای استفاده از آن را یادآور مي‌شود و از امام مي‌خواهد تا برای جلوگیری از سردرگمی اصحاب انقلاب در آینده و اطمینان آیندگان از آنچه که بنام امام منتشر مي‌شود مرجعی را تعیین نمایند، حضرت امام نیز علیرغم اینکه همواره نسبت به مسائل مربوط به شخص خود و آثار خویش بی اعتنا بودند، با توجه به استدلالی که در نامه مرحوم حاج احمد آقا نسبت به بیم انحرافات و تحریفها نسبت به حقایق تاریخ انقلاب و مواضع بنیانگذار آن بیان شده بود موضع روشن خویش را با صدور حکم مورخ 17 شهریور 67 بیان نمود. در این حکم امام خمینی با تأکید بر «همراهی فرزندش در تمامی فراز و نشیبها» و تأکید بر «صداقت و کیاست امور سیاسی و اجتماعی» ایشان را «برای تنظیم و تدوین کلیه مسائل مربوط به خود که بسا در رسانه‌هاي گروهی اختلافات و اشتباهاتی رخ داده است» منصوب مي‌کند.

نامه یادگار امام و حکم امام در تعیین متولی موسسه و تعیین وصی خاص که در همان زمان انتشار یافت و عینا در صحیفه امام نیز منتشر شده است (جلد21 ص 125) حجت را بر همگان تمام کرده است. بدیهی است که انجام این مأموریت بلحاظ حجم عظیم آثار و تألیفات و اسناد و کلیه مسائل مربوط به امام و تداوم نیازی که در نامه یادگار امام _ با تاکید بر نیازهای جامعه بعد از رحلت امام – بیان شده بود نیازمند تشکیل نهادی خاص بود. پس از صدور حکم امام، افتخار تهیه طرح پیشنهادی شامل انتخاب نام موسسه، تشکیلات و شرح وظایف موسسه و راه اندازی آن به مسئول بخش فرهنگی دفتر امام جناب حجت الاسلام و المسلمین محمد علی انصاری و اینجانب واگذار گردید. کمتر از یکماه طرح پیشنهادی اولیه تهیه و کلیات آن به نظر حضرت امام رسید و در جلسه سران سه قوه نیز مطرح شد، مقدمات کار با دعوت به همکاری برخی از دوستان مبارز و علمی و فرهنگی با امکاناتی بسیار محدود فراهم شد گردآوری و ساماندهی اسناد موجود در دفتر امام و تحقیق برای انتشار تألیفات امام و تصحیح اشتباهات موجود در مجموعه‌اي که قبلا بنام صحیفه نور از بیانات و آثار عمومی امام توسط وزارت ارشاد منتشر مي‌شد در اولویت بود، متأسفانه پس از گذشت 8 ماه از تشکیل موسسه با واقعه جانگداز رحلت امام مواجه شدیم، نیاز به دریافت ناگفته‌ها از زندگی و آثار و خاطرات و اشعار و مواضع امام در داخل و خارج رو به فزونی بود، با تجدید نظر در طرح اولیه، اساسنامه موسسه تدوین شد و پس از تأیید یادگار امام به ثبت مراکز قانونی رسید.

جمعی از نمایندگان مجلس طرح نحوه حفظ یاد و آثار حضرت امام خمینی را به مجلس ارائه دادند که این طرح با همین نام در آبان 68 از تصویب مجلس گذشت. نکته بسیار مهم و ظریفی که خود پاسخی است قاطع به برخی شبهاتی که اشاره کردید اینکه نمایندگان مجلس سوم با آگاهی از اینکه با حکم صریح امام و تعیین تولیت و وصی خاص از سوی امام، تکلیف چگونگی انتشار تألیفات و آثار شخصی و نوشته‌ها و مسائل مربوط به شخص حضرت امام و اعلان صحت و سقم مطالب منسوب به امام صراحتا مشخص گردیده است و این موضوع با ذکر نام تولیت موسسه در ماده یک قانون مبین این حقیقت است که حکم امام غیر قابل تغییر و تخصیص است، صرفا در این قانون به بیان تکالیف سایر دستگاهها در موضوع ترویج اندیشه امام و لزوم اخذ مجوز در موارد انتشار زندگینامه و آثار امام و درج عکسهای امام در اسکناسها و مسکوکات رسمی از موسسه پرداخته اند در الحاقیه‌اي که بعدا به تصویب مجلس رسید ضمانتهای قضایی و قانونی برای برخورد با جاعلان اسناد و متخلفان از قانون با تأکید بر استفسار نظر موسسه در مورد سندیت اسناد و مدارک منسو ب به امام نیز فراهم شد. امور جاری موسسه و خدمات آن در انتشار آثار و اسناد امام و نظارت بر آنچه به نام امام منتشر مي‌شود با دقت و امانتداری تمام با اشراف و نظارت عالیه تولیت منصوب امام تا زمان رحلت نابهنگام یادگار امام در اسفند 1374 تداوم یافت.

خوشبختانه یادگار امام به عنوان منصوب و وصی امام در رابطه با آثار و اسناد امام تکلیف این مهم را برای بعد از خویش در بند 4 وصیتنامه خود به روشنی هر چه تمامتر مشخص کرده است که : «... کار موسسه نشر امام نیز با صلاحدید حسن آنگونه که تشخیص مي‌دهد است». حضرت حجت الاسلام و المسلمین حاج سید حسن خمینی با اینکه به لحاظ موازین فقهی و شرعی و قانونی و عرفی مربوط به وصایت، وصی منصوص و منصوب از ناحیه منصوب امام در امور مربوط به موسسه بودند صلاح و سداد را در عرضه این وصیت به رهبر معضم انقلاب شدند که ایشان نیز طی حکمی مکتوب، وصیت را تنفیذ فرمودند.

بنا بر توضیحات مستدلی که عرض کردم معدود افرادی که احیانا امکان تغییر مرجعیت اعلان صحت و سقم آثار و اسناد حضرت امام به نهادی غیر از آنچه که امام تعیین فرموده و منصوب امام نیز مشخص و وصیت کرده است را زمزمه مي‌کنند با اصول اولیه موازین فقهی و حقوقی نا آشنایند. خوشبختانه عموم مسئولین نظام و نمایندگان محترم مجلس به اهمیت جایگاه امام و فرامین و عزل و نصبها و وصایای امام وقوف دارند و گمان نمی کنم در جمهوری اسلامی روزی فرابرسد که خدای ناکرده خط بطلان کشیدن بر وصیتها و روشهای منصوص امام رسمیت بیابد.

23 سال از تشکیل موسسه مي‌گذرد با توجه به اهمیت نقش موسسه در ترویج و تثبیت اندیشه امام، آیا در نیل به هدفهایتان موفق بوده اید؟ اصولا این هدفها کدامند و دامنه فعالیتهای موسسه شامل چه مسائلی است؟

اجمالا عرض مي‌كنم در ماموريت‌ها و اهداف موسسه هم بحث پژوهش و تحقيق در انديشه امام مورد توجه بوده و هم گردآوري و نگهداري كليه اسناد و آثار مبارزاتي ايشان و ترجمه و انتشار مجموعه آثار براي مخاطبين به زبان‌هاي مختلف و براي مخاطبان مختلف از سنين كودكي تا جوانان و نوجوانان و بزرگسالان، بیان زندگی و اندیشه امام با استفاده از زبان هنر و نرم افزارهای چند رسانه ای، اخذ و ثبت و انتشار خاطرات، انتشار تقریرات دروس امام، تدریس اندیشه امام در حوزه و دانشگاه، برگزاری مراسم ملی و بین المللی در بزرگداشت امام، حفاظت از اماکن منسوب به امام، احیای مواریث علمی و انتشار تالیفات امام بخشی از فعالیتهای متنوع موسسه را تشکیل مي‌دهد.

مسووليت بسيار مهم ديگر موسسه، نظارت بر آنچه بنام امام در قالب سند، زندگینامه، مطلب، مقاله، خاطره، فيلم و... منتشر مي‌شود،‌ است. موسسه از عهده اين وظيفه در طول بيست و يك سال فعاليتش به گواهي همه افراد منصف به خوبي برآمده است. تلاش براي ماندگاري انديشه امام و حراست اين انديشه از تحريفها و جلوگیری از وارونه نویسیها از وظايف اصلي كار موسسه بوده و هست.

شما دورنمايي از ماموريت‌هاي موسسه ارائه كرديد در مورد نقطه قوت كارهاي موسسه توضيح دهيد و چند مورد از پروژه‌هاي بزرگ موسسه در اين بيست و يك سال را برای اطلاع خوانندگان بیان کنید .

بیان فعالیتهای بسیار متنوع و گسترده 23 ساله موسسه در یک مصاحبه نمی گنجد. شمایی از کارنامه عملکرد موسسه تا سال 1384 را قبلا در یک مجموعه 5 جلدی منتشر کرده ایم و هریک از بخشهای موسسه و مراکز تابعه آن و پژوهشکده وابسته به موسسه نیز همه ساله کارنامه فعالیتهای خود را منتشر مي‌کنند. فهرست منشورات موسسه به تنهایی کتابی مفصل است. اگر چه بخش اعظم آنچه ما امروز از ياد امام در جامعه مي‌بينیم و آشنايي كه جوانان ما با انديشه و آثار امام دارند، برمي گردد به جايگاه و نقش امام در انقلاب اسلامي و حضور نسل معاصر امام در جامعه، اما اين به تنهايي كافي نبوده است. بايستي آثار امام منتشر مي‌شد و به دست همه مي‌رسيد. در اين سالها ميليون‌ها اثر از آثار امام خميني در زبانهاي مختلف با حمايت موسسه و همكاري نهادهاي فرهنگي نظام در داخل و خارج منتشر شده است و تاثير بسزايي داشته و باعث شده گفتمان امام خميني، گفتمان غالب جامعه ما باشد و همه گروه‌ها معيار حركت خود را حداقل در مقام جذب مخاطب در حوره انديشه امام بدانند.

پروژه‌هاي بزرگي در اين سالها انجام شده است از جمله گردآوري، تصحيح، پژوهش و انتشار تمامي آثارعلمي و تاليفات امام كه بسياري از آنها به زبان‌هاي ديگر ترجمه شده است و درتيراژهاي وسيع منتشر شده اند.

كار موضوعي كردن آثار امام كه يك كار ارزشمندي است در خدمت پژوهشگران براي دستيابي آسان به آراي امام در ميان هزاران برگ از نوشته‌هاي امام. اين كار از همان آغاز در موسسه پيگيري شده و بحمدالله به نيجه خوبي رسيده است. موسسه بيش از 60 عنوان تبيان موضوعي منتشر كرده است كه اگر كسي بخواهد در موضوعي به مطلبي از انديشه امام دسترسي پيدا كند مي‌تواند به اينها مراجعه كند. اشعار امام خمینی در قالب دیوان امام و همراه با فرهنگ دیوان امام منتشر شده است. دهها عنوان شامل مجموعه‌هايي از سروده‌هاي شاعران بنام معاصر ایران در موضوع امام و اندیشه امام تدوین و انتشار یافته است.

پروژه بسیار حساس تنظیم دوره کامل و جامع آثار عمومی امام كه شامل تمامی سخنراني ها، پيام ها، احكام، ‌اجازات، نامه‌ها و... است، با دقت بسيار بالا و بررسي‌هاي چندين ساله به انجام رسيد و در صدمين سال امام خميني بصورت يكجا در 22 جلد و در بیش از 12000 صفحه منتشر شد. اين دوره بطور كامل به زبان انگليسي ترجمه شده و چند سال اخير در نمايشگاه بين المللي كتاب عرضه شد و تجديد چاپ‌هاي متعددي هم داشت. متن عربي صحيفه هم امسال بطور كامل ترجمه و منتشر شد. حضور موفق و موثر موسسه در نمایشگاه بین المللی سالانه کتاب ایران و برخی نمایشگاههای بین المللی در خارج بگونه‌اي بوده است که در چندین نوبت موسسه به عنوان ناشر برتر و نمونه معرفی شده و بسیاری از آثار پدید آمده در موسسه نیز بعنوان کتابهای برتر سال و یا دوره‌اي برگزیده شده اند.

گردآوری و تکثیر هزاران برگ از اسناد مبارزاتی امام و انتشار مجموعه‌اي 22 جلدی از اسناد مبارزات امام در پرونده‌هاي ساواک و 5 جلد قطور از اسناد مبارزات امام در شهربانی و آماده‌سازي دهها جلد از دیگر اسناد مبارزاتی امام که به زودی منتشر مي‌شوند، همچنین اخذ و ضبط صوتی و تصویری چندین هزار ساعت خاطرات ناگفته از زبان منسوبین امام و یاران امام و عناصر فعال در نهضت امام و انتشار بخشی از این خاطرات در قالب دهها جلد کتاب و تداوم انتشار خاطرات از جمله خدمات ارزشمند موسسه برای پژوهشگران تاریخ معاصر است.

در كنار احياي ميراث علمي و انديشه امام در قالب آثار مكتوب امام، طرح بزرگ دانشنامه امام خميني تهیه و قریب به 70 در صد آن به انجام رسیده است انتشار این مجموعه بزرگ و علمی كه جنبه ماخذي و مرجعيت براي تحقيقات در حوزه انديشه امام و انقلاب اسلامي خواهد داشت یکی از مهمترین نیازهای علمی آیندگان در زمینه چیستی و چگونگی نهضت امام و زندگی و اندیشه و آثار ایشان را پاسخ خواهد گفت.

در حوزه فعاليت‌هاي هنري، كارهاي ارزشمندي صورت گرفته است مي‌توانم با قاطعيت بگويم بخش‌هاي عمده‌اي از آنچه در سالهاي قبل در سالگرد ارتحال امام و ساير مناسبت‌ها در طول سال از صدا و سيماي جمهوري اسلامي پخش شده، ‌يا محصول مشترك موسسه و بخش‌هاي مختلف صدا و سيما بوده است و يا در موسسه توليد شده است. و در مورد برنامه‌هايي که بصورت مستقل در صدا و سیما و یا دیگر بخشهای جامعه تولید شده اند نیز قطعا منابع اصلی تحقيق و تدوین محتوای این برنامه‌ها را موسسه فراهم آورده است.

موسسه دو فيلم سينمايي را علي رغم اعتبارات كم مالی خویش تهيه كرده است كه اميدواريم اخرين مرحله ميكس فرزند صبح، تمام شود و امسال شاهد عرضه آن باشيم. علاوه بر اين بيش از 160 فيلم كوتاه و بلند مستند و داستانی و روایی در موضوعات مختلف توليد كرده‌ايم. فیلمبرداری و ضبط و آرشیو تمامی برنامه‌هاي حرم مطهر و همایشها و برنامه‌هاي مربوط به امام در طول این 23 سال که از مرز هزار برنامه مي‌گذرد از دیگر خدمات بخش هنری موسسه است. جشنواره‌هاي هنري متعدد داريم: جشنواره كارگاهي- هنري مهر هر ساله برگزار مي‌شود و جوانان هنرمند در حوزه‌هاي مختلف هنري گرد هم مي‌آيند. جشنواره‌اي در جامعه دانشگاهيان كشور و با كوشش جهاد دانشگاهي با عنوان طريق جاويد داريم كه 6 دوره از آن برگزار شده است. جشنواره انديشه جاويد هم در حوزه‌هاي علميه برگزار مي‌شود كه دومين دوره آن با شركت 8000 نفر اخيرا برگزار شد.

حداقل 25 گردهمايي بين المللي علمي با حضور چندين هزار انديشمند كه غالبا با مشارکت انديشمندان برجسته از سراسر جهان بوده است در 23 سال گذشته با مدیریت موسسه برگزار شده است و در آنها موضوعات مهم انديشه امام موضوع بحث اندیشمندان قرار گرفته است. مجموعه مقالات اين كنگره‌ها ماخذي است كه محقيقن در داخل و خارج به آن مراجعه مي‌كنند. انديشه حكومت ديني، كرامت انسان، قلمرو دين، عاشورا از ديدگاه امام، اقتصاد در انديشه امام، تعلیم و تربیت، نقش زمان و مکان در اجتهاد، و بسياري از موضوعات ديگر از جمله موضوعات اين همايش‌ها بوده است. اين همايش‌ها با حداقل امكانات و با كيفيت بسيار خوب برگزار شده است. نفس اين گردهمايي‌ها در ارسال پيام امام به تمام جهان بسيار تاثيرگذار بوده است

در بخش گردآوري آثار هم موسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خدمات بسیار ارزشمندي پدید آورده است: علاوه بر گردآوری هزاران برگ از اسناد مبارزاتي امام، يادداشت‌هاي شخصي و نامه‌هاي امام، اسناد و نامه‌هاي منسوبین امام، اسناد مهم تاريخ انقلاب و دوره مبارزاتي ايشان و هزاران نامه از شخصیتهای سیاسی و روحانی و علمی داخل و خارج کشور به امام و بیش از یک میلیون نامه از اقشار مختلف مردم به امام گنجینه‌اي ارزشمند از مکتوبات نهضت و انقلاب امام و دوران رهبری امام را پدید آورده است براي جلوگيري از آسيب‌هاي احتمالي به صورت دیجیتالی نیز تکثیر شده و بخشی از اصل نسخه‌ها نیز انشاء الله در موزه بزرگ آثار حضرت امام در معرض دید قرار مي‌گیرد.

از جمله كارهاي بسيار برجسته‌اي كه من فكر مي‌كنم يكي از شاهكارهي خدمات موسسه با همكاري نهادهاي مختلف نظام است، مدیریت برگزاری تجمع عظيم ميليوني سالانه‌اي است كه همه ساله در آغاز سال و نيمه خرداد در حرم مطهر برگزار مي‌شود. افزون بر میلیونها زائری که در طول سال و برنامه‌هاي مختلف اعیاد و مراسم مذهبی و ملی در حرم امام حضور مي‌یابند و مطمئنا به استناد مدارک موجود در موسسه در این 23 سال حد اقل بيش از 45 ميليون نفر در اجتماع متمرکز و سالانه در ایام ارتحال امام گرد هم آمده اند، شايد بتوان گفت بعد از مناسك حج و مراسم اربعین سالار شهیدان در کربلای معلا (درچند سال اخیر)، مراسمي كه سالانه و منظم با حضور ميليون‌ها نفر به صورت متمركز و در حال و هوایی معنوی برگزار مي‌شود، در جهان اسلام نداريم و اين از خدمات مهمي است كه ستاد بزرگداشت حضرت امام وابسته به موسسه تنظيم و نشر آثار امام با همکاری دستگاههای مختلف انجام داده است. در حوزه ماندگاري انديشه امام در مراكز علمي، دانشگاهي و آكادميك؛ تاسيس پژوهشكده امام خميني و انقلاب اسلامي، داير كردن 5 رشته در مقطع كارشناسي ارشد و دكتري و تربيت متخصصين و مجتهدين و انديشمندان صاحب نظر در انديشه امام از ساير فعاليت‌هاي ارزشمند موسسه است. برگزاری دوره‌هاي آموزشی متعدد برای طلاب و فضلای حوزه و پیگیری تصویب رشته امام شناسی در شورایعالی گسترش وزارت علوم، اجرای طرح حمایت از پیان نامه‌ها و رساله‌هاي دکتری در موضوع اندیشه امام در دانشگاهها که محصول آن تألیف بیش از هزار و سیصد اثر ارزشمند بوده است از جمله خدمات موسسه در عرصه فعالیتهای آموزشی دانشگاهی و حوزوی است. تاسيس پژوهشكده تخصصی امام خمینی در قم، و تاسیس حوزه علمیه بزرگ امام خمینی در جوار حرم امام از جمله برنامه‌هاي در حال اجرا در موسسه مي‌باشد.

فهرست جامعي را ارائه كرديد كه نيازمند منابع مالي گسترده‌اي است، اين منابع از كجا تامين مي‌شود؟

سوال بسيار اساسي كرديد چون در چند ماه اخير برخي افراد كه يا مطلع نبودند و يا اغراض خاصي داشتند در برخي سايت‌ها اطلاعات كاملا نادرستي از بودجه موسسه ارائه دادند اما شايد كسي باور نكند كه اين حجم عظيم از كار با اعتبارات بسياراندك كه نسبت آن با كارهاي مشابه در ارقام بودجه جاری کشور قابل قیاس نمی باشد به انجام رسیده است و مي‌توان گفت كاري شبه معجزه صورت گرفته است یعنی معجزه حضور عاشقانه و از سرتعهد و بدون چشمداشت مالی دوستان و یاران بی شمار امام که در یکایک این برنامه‌ها با حد اقل امکانات و سیاست صرفه جویانه و انقباضی شدید حاکم بر موسسه که میراثی است از نگاه توأم با احتیاط شدید حضرت امام در مورد مصرف بیت المال، موسسه را یاری رسانده اند، البته از نقش تعیین کننده همکاریهای بسیار موثر نهادهای مختلف نظام و دولت و مجلس هم نباید غافل شد که انصافا در همه ادوار بعد از رحلت امام علیرغم نگاههای متفاوت دولتها تا به امروز در فضای تعاملی خوبی ادامه داشته است. مجموعه اعتبارات مالي موسسه علي رغم آمار غلطی که برخی از سایتهای مغرض و تفرقه افکن داده و از 10- 12 ميليارد بودجه همه ساله سخن گفته اند، بايد بگويم بيشترين ميزان اعتباري كه دريافت كرديم در سال گذشته بود که 7.5 ميليارد بوده كه از اين ميزان 1.5 ميليارد مستقيما براي مراسم بزرگداشت امام(س) صرف بخشی از هزینه‌هاي این اجتماع عظیم و پر برکت مي‌شود كه اگر عشق وافر یکایک صدها هزار زائر امام و همراهی دیگر نهادها و همکاری داوطلبانه مردم نمی بود با دهها برابر این ارقام امکان رتق و فتق مسائل عدیده این سفر و گردهمایی چند روزه میلیونی از ترافیک و امنیت گرفته تا حمل و نقل و تبلیغات و... میسر نبود؛ از باقیمانده اعتبار موسسه قريب به 1.5 ميليارد نیز صرف پژوهشكده و تحصیل عزیزان دانشجو در 5 رشته تخصصی در مقطع كارشناسي ارشد و دكتري و برنامه‌هاي آموزشی رسمی موسسه مي‌شود، بنا بر این موسسه برای انجام سایر خدماتی که فقط فهرست بخشی از آنها را عرض کردم آنهم در گستره‌اي ملی و در بسیاری از موارد در سطوح منطقه‌اي و حتی بین المللی در امر پژوهش، تبلیغ و انتشار، فعالیتهای گسترده هنری و فرهنگی و نگهداری و بروز‌رساني خدمات در مراکز منسوب به امام و برگزاری همایشها و جنشواره‌ها و سیاستهای حمایتی خویش تنها رقمی معادل 4 تا چهار و نیم ميليارد برای تمامی هزینه‌هاي خود در اختیار داشته است

من در اينجا در تكميل عرايض قبلي‌ام بايد بگويم براي ارتباط با مخاطبين در سنين پايين، موسسه تنظيم و نشر آثار امام شايد تنها موسسه‌اي باشد كه از سال‌ها پيش براي عزیزان خردسال، كودك و نوجوان نشريات سه گانه دوست را بصورت هفته نامه منتشر مي‌کند، همچنين سالهاست که پژوهشکده امام خمینی فصلنامه‌اي با درجه رسمی علمی - پژوهشي با عنوان متين منتشر مي‌کند، فصل نامه حضور نشریه دیگر موسسه و شاید جزو معدود و حتی تنها فصلنامه علمی باشد که در بیش از دو دهه از تاریخ انتشار بدون توقف چاپ و منتشر مي‌شود و حاوي گنجينه‌اي از مقالات، مصاحبه‌ها و اخبار و گزارشات بصورت تخصصی در موضوع زندگی و اندیشه امام است كه مطالب آن همواره مورد توجه و استناد پژوهشگران بوده است.

همچنين مجموعه انتشارات، توليد فيلم، ترجمه آثار و فعاليت‌هاي تبليغي و ترويجي كه در داخل و خارج كشور انجام مي‌شود و نيز گردهمايي‌ها و بزرگداشت‌ها و آن خدمات بزرگی که قبلا به آنها اشاره کردم با اين رقم اندك از اعتبارات تخصیصی در بودجه سالانه انجام مي‌شود و اين هم آخرين ميزاني است كه در اختيار موسسه قرار گرفته است. ما در سال‌هاي اوليه تاسيس كمتر از بیست – سی میليون اعتبارات داشتيم و به تدريج به تناسب حجم نیازها و مآموریتها، اضافه شد.

منبع اصلي ما عشق و باور به آرمانهای امام و همکاری شبانه روزی یاران با وفا و بی شمار و بی ادعای امام است. متأسفانه در فضای تیره و غبارآلودی که پس از وقایع تلخ سال گذشته اتفاق افتاد بسیاری از ارزشهای افتخارآمیز 30 ساله انقلاب توسط برخی کوته فکران به چالش کشیده شد و اصالت و حقانیت بسیاری از حقایق و خدمات عظیم و بی سابقه سی ساله انقلاب و امام و یاران امام زیر سوال رفت.

هنگامی که در برخی سایتهای پرهیاهو زمزمه تحقیق و تفحص از موسسه و بودجه آن مطرح شد، مسئولین موسسه از این امر استقبال کردند، اگر واقعا روزی فارغ از انگیزه‌هاي خاص سیاسی که متأسفانه فلسفه بسیاری از این نوع زمزمه‌ها و پیامدهای بعدی آن است قصد بررسی حقیقت و واقعیت جامه عمل بپوشد بر همگان آشکار خواهد شد که چگونه فرزند امام و یاران و همراهان ایشان در سخت ترین شرایط و در امواجی بی پایان از انتظارات و توقعات و اتهامات و بی مهریها بی آنکه درگیر منازعات روزمره و متداول سیاسی شوند با کمترین امکانات تمام همت خویش را در این 23 سال بر تحقق اهداف حکم امام متمرکز ساختند و در عملی ساختن آنچه که در نامه یادگار امام آمده بود شبانه روزی و فداکارانه و با چشم پوشی از همه امتیازاتی که برای اینگونه سمتها و خدمات مشابه وجود دارد در اعتلای این بنای رفیع و توسعه ثمرات این شجره طیبه‌اي که با حکم حضرت امام پدید آمده است زندگی خویش را وقف کرده اند تا این یادگار ماندگار همچنان پر ثمر تداوم یابد.

یادآوری این نکته را لازم مي‌دانم که احتمالا منشأ بیان ارقام اشتباه در مورد بودجه موسسه در بیان یکی دو تن از نمایندگان محترم مجلس جداول منتشرشده از بودجه دستگاهها و مراکز فرهنگی و تشابه اسمی موسسه پژوهشی امام خمینی در قم با موسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام بوده است. موسسه پژوهشی مذکور ارتباطی با موسسه نشر آثار امام و بیت امام و حکم امام که به تفصیل چگونگی صدور و تاریخچه آنرا بیان کردم ندارد؛ آن موسسه پژوهشی در قم تیمنا نام مبارک حضرت امام را برگزیده است و حوزه فعالیتش نیز اهتمام به دروس حوزوی و دانشگاهی در موضوعات معارف اسلامی است که زیر نظر حضرت آیت الله مصباح یزدی اداره مي‌شود.

با توجه به عملكرد گسترده‌اي كه از خدمات موسسه اشاره كرديد براي آينده چه برنامه‌هاي مهمي داريد؟

طبعا مهمترين پروژه‌هاي جاري ما در هر حوزه‌اي همان وظايف اصلي است كه بايد به طور دائم انجام دهيم. گردآوري آنچه كه به نام امام انجام مي‌شود، پاسخ‌هاي به موقع و برخوردهاي به موقع، انتشار آثار امام و تجديد چاپ اين آثار. به زبان و ادبيات روز كه نياز به بازنگری متون قبلي دارد، از كارهايي است كه به صورت مستمر در موسسه انجام مي‌شود.

از ديگر كارها تاسيس موزه بزرگ امام و انقلاب اسلامي است كه در جوار حرم حضرت امام قرار دارد و در حال حاضر در مرحله طراحي نهایی چيدمان آثار موزه‌اي حضرت امام مي‌باشد كه ان‌شاءالله مركزيتی خواهد شد براي اتصال فرهنگی بین نسل‌هاي انقلاب.

تكميل و انتشار دانشنامه بزرگ امام از برنامه‌هايي است كه در حال آماده‌سازي آن هستيم و همچنین ترجمه آن به چندین زبان از برنامه‌هاي آینده موسسه است؛ راه‌اندازي حوزه علميه امام خمینی در جوار حرم ايشان، تدوين برنامه‌هاي درسي و متون آموزشي برای رشته امام شناسی در دانشگاهها و حوزه ها. و راه اندازی رشته تحصیلی تخصصی مصوب شوراي مديريت حوزه علميه در موضوع اندیشه و مکتب فقهی اجتهادی امام.

توسعه پژوهشكده امام خميني به لحاظ كمي و كيفي و افزايش رشته امام شناسي و پیگیری دایر کردن پنج رشته مصوبي كه در پژوهشكده داريم در ساير دانشگاه‌هاي كشور با همكاري موسسه از جمله ديگر برنامه‌هاي آتي ما خواهد بود.

در پروژه نگهداري از اماكن منتسب به حضرت امام خدمات شاخصي انجام شده از جمله حفظ و نگهداري اين ميراثهای بظاهر ساختمانی عادی اما سرشار از معنویت حضور امام با یک دنیا پیام از سادگی و عظمت روح امام. اين آثار با ارزش در جماران، قم، خمين، نوفل لوشاتو، نجف اشرف و تركيه قرار دارند. كارهاي اصلی برخی از این مراکز از جمله خرید و تملک، احيا و بازسازي، ثبت به عنوان میراث فرهنگی و ارائه خدمات برای بازدید گردشگران در جماران، قم، و خمین انجام گرفته است. در قم طرح بزرگي داريم كه تحت عنوان ميدان روح‌الله و كوچه فرهنگي متصل به آن در طرح جامعه قم پیش بینی شده است كه يادگار دوران قيام و نهضت 15 خرداد است. در نجف اشرف بيروني و دروني منزل امام در جوار حرم حضرت امير (س) به واسطه شرایط عراق و نجف تخریب و غیر قابل استفاده شده بود. خريد و تملك بيت امام انجام شده و بازسازي آن از سوی موسسه هم اکنون در حال انجام است. همچنين تملك مكان‌هاي مجاور آنها را براي ايجاد يك دفتر فرهنگي دنبال مي‌كنيم. در نوفل لوشاتو تملك مكان تاريخي حضور امام انجام شده اما بعضاً به دليل مشکلات روابط سياسي احیا و بهره برداری کامل از آن با دشواریهایی مواجه است. شناسايي و احیای محل‌هايي كه امام در آن حضور داشته اند حتي بازداشتگاه‌هاي امام و يا مکانهایی كه ايشان در تابستانها و حوادث خاص در آنجا ساکن بوده اند در برنامه‌هاي جاري موسسه و ثبت آنها به عنوان ميراث فرهنگي و حتي جهاني از كارهايي است كه بخشي از آنها انجام شده و بخشي ديگر در حال پيگيري است.

در حوزه فضای مجازی نیز برنامه‌هاي متنوعی داریم و تا کنون لوح‌هاي فشرده بسیاری از آثار و تألیفات و وصیتنامه و دیوان امام را تولید و عرضه کرده ایم که با استقبال گسترده جوانان همراه بوده است مراکز وابسته به موسسه همانند موسسات عروج و نشریات و نمایندگي‌ها و کنگره‌هاي موسسه و پژوشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی دارای سایتهای مختص به خود هستند طرح بزرگ سایت جامع و پرتال امام خمینی بحمد الله پس از سالها تلاش به بهره برداری نهایی رسیده است و به زودی در همین ایام عموم کاربران و علاقمندان به امام مي‌توانند در حوزه خدمات وب و اینترنت به حجم عظیم آثار امام و انقلاب اسلامی و آثار موسسه با خدمات جانبی فراوان دسترسی بیابند. پایگاه اطلاع‌رساني تخصصی امام خمینی و انقلاب اسلامی دو سال است که خدمات اطلاع‌رساني خود را بر روی شبکه اینترنت پشت سر گذاشته و ظرف دو ماه آینده با خدماتی گسترده‌تر و چند زبانی بمثابه یک خبرگزاری تخصصی در حوزه امام و انقلاب در خدمت رسانه‌ها و دوستان امام خواهد بود.

برخي ابهامات و شبهاتي درباره امام مطرح شده كه ضرورت پاسخگويي آنها را ايجاب مي‌كند. به نظر مي‌رسد كه موسسه در اين زمينه اقدامات عملی فراوانی داشته است اما اطلاع‌رساني نشده آيا اساسا اين موضوع را مي‌پذيريد كه موسسه در برابر تحريف‌ها و شبهات كم‌كاري‌هايي انجام داده است؟

مطلب حساس و مهمی را مطرح كرديد شايد لازم مي‌بود که در فضای کنونی کشور و با توجه به بعضی نقدهایی که در مورد عملکرد موسسه مطرح شده است این سوال را پیشتر بیان مي‌کردید تا برای رفع شبهات عمدتا روي همين مقوله متمركز مي‌شدم.

ابتدا اجازه دهید با ذکر یک نمونه این واقعیت را تأکید کنم که برخی از نقدها که حتی منتهی به اعتراض و نامه نگاری سرگشاده به موسسه مي‌شود بخاطر عدم اطلاع از حقیقت امر مي‌باشد. چندی قبل یکی از گویندگان محترم معروف طی نامه‌اي اعتراضی به موسسه نوشت و با استناد به متن یک سخنرانی امام در صحیفه نور عصبانیت نیروهای ارزشی نسبت به تحریف همین مطلب در صحیفه امام و جایگزین کردن واژه قانون بجای خدا در هفت مورد در این سخنرانی را منعکس ساخت بضمیمه نامه ایشان متن سخنرانی در صحیفه نور بود که قبل از تشکیل موسسه از سوی وزارت ارشاد منتشر مي‌شد و متن دیگر از صحیفه امام بود که توسط موسسه پس از اصلاح اغلاط فراوان صحیفه نور انتشار یافته است. با توجه به اینکه بنده مستقیما در جریان میزان دقتی که در تنظیم صحیفه امام بکار رفته است بودم یقین داشتم که اشتباهی فاحش رخداده است پرونده هر دو متن از صحیفه امام و صحیفه نور را آوردیم و نوار صوتی و فیلم سخنرانی را حرف به حرف با دو متن تطبیق دادیم مشخص شد که آنچه در صحیفه امام آمده است بدون تفاوت یک حرف عینا مطابق با نوار است و جایگزینی کلمه خدا به جای قانون و یا مردم و یا اضافه کردن عبارت «و خدا» بعد از کلمه «قانون» یا «مردم» در صحیفه نور و متنی که قبل از تشکیل موسسه منتشر شده است اتفاق افتاده است. قاعدتا تنظیم کننده این متن بر این باور بوده اند که تکیه بر قانون و یا مردم ناصواب است و باید به جای آن واژه خدا را درج کنند!! عین نوار سخنرانی امام را همراه با توضیحات دقیق برای آن عزیز فرستادیم و از ایشان خواستیم که به هر نحو ممکن حقیقت موضوع را به محافلی که در نامه اشان اشاره کرده بودند منعکس کنند. جالب اینکه مدعیان تحریف مذکور نزد یکی از بزرگان قم و فعال در مسائل سیاسی جامعه رفته و از تحریف کذایی در موسسه گفته بودند و ایشان نیز در یکی از سخنرانیهایشان به نحو اجمال مطرح و وعده پرداخت تفصیلی داده بوند متعاقب این انفعالات در برخی از سایتها موجی از تهاجم به موسسه با فریاد وا اسلاما و وا اماما پدید آمد که تا به امروز هم هنوز بسیاری از عزیزان ارزشی تحت تأثیر نوشته‌ها و گفته‌هاي اعتراض آمیز به بازگویی آن مي‌پردازند.

نمونه فوق مشتی از خروار است که چگونه به جای یک تماس تلفنی و یا سوال حضوری و کتبی کوتاه، ادعایی که اساسش اشتباه و بر مبنای اطلاعات کاملا غلط و وارونه بوده است منشأ هدر رفتن وقت و نیروهای زیاد و بدتر از آن به وادی اختلاف و تهمت و گناه افکندن جمعی از نیروهای مخلص جامعه و مغشوش نمودن افکار عمومی نسبت به اصالت و سندیت صحیفه امام مي‌شود.

و اما پاسخ پرسش مهم شما: در جلسه‌اي باخيرا توسط برخي از نيروهاي افراطي با اغراض خاص احيانا جناحي يا سياسي شبهاتي مطرح مي‌شود نظیر اینکه موسسه دچار تغییر در رویکردهای نظارتی خود شده و یا اینکه موسسه در حيطه نظارتي اش كوتاهي كرده است. بايد عرض كنم آنچه من از نزديك از ابتداي كار موسسه از تاسیس آن تا به امروز در خدمت عزیزان بوده‌ام و کاملاً در جريان روند حرکت 23 ساله موسسه هستم قاطعانه عرض مي‌کنم که در حوزه نظارت آنچه که بنام امام منتشر مي‌شود در داخل و یا خارج از کشور، هیچگاه در این 23 سال دچار تغيير سياست و نگاه دوگانه نشده‌ايم. از همان ابتدا بر اساس نظارتي كه حضرت امام بر شكل گيري اين موسسه داشتند و آنچه توليت موسسه و بنيانگذار آن مرحوم حاج سيد احمد آقا و همچنین سیاستهایی که از جانب تولیت کنونی موسسه یعنی حضرت حجت الاسلام و المسلمين حاج سید حسن خمینی ترسیم شده است موسسه در تمام فعالیتهای خویش و بخصوص در مأموریت نظارتی خود تابع خط مشی روشن و ثابتی بوده است و کمترین اعوجاج و تغییری نه در نگاه و داوری و نه در عمل در رابطه با رصد آنچه که بنام امام منتشر مي‌شود پدید نیامده است.

اگر کم کاری وجود داشته در مسئله اطلاع‌رساني از خدمات و کارهای بزرگ انجام شده و دفاع از موسسه در مقابل نقدهای غیر منصفانه بوده است. با توجه به اينكه يكي از سیاستهایی اصولی موسسه پرهیز از غوغا سالاری و ورود به دعواهای جناحی، دعواهای ژورنالیستی و مطبوعاتی و چهره به چهره شدن با نیروهای انقلاب که نتیجه‌اي جز تفرق و تنش و از بین بردن روابط صمیمی جناحهای انقلاب ندارد، بوده است، بدین جهت غالباً شبهات و نقدهای نسبت به موسسه و مسئولین آنرا کمتر پاسخ گفته ایم اگر کم کاری باشد در این حوزه است.

در حوزه رصد آنچه که متشر شده، موسسه دقیقاً به رسالت خود عمل کرده و در هر دوره‌اي هم هرکجا که تحریفی يا خلاف گویی يا نقل اشتباه و سهوی و عمدی مطلبی مواجه شدیم متناسب با هر یک از این عناوین، موسسه برخورد داشته بدون اینکه موقعیت گوینده آن مطلب و وابستگی سیاسی و جناحی تحریف کننده یا فردی که مطلب را اشتباه نقل کرده است تأثیری در برخورد موسسه داشته باشد. سیاستهای نظارتی موسسه و مواضع آن از آغاز تا امروز تابع اصول ثابت و روشن بوده است.

به طورکلی ما در حوزه نظارت اولاً نقش ممیزی منفی و سانسورچی را هیچ وقت برای خودمان قائل نبودیم. ما معتقدیم که این تشکیلات شکل گرفته است تا امکانات و تسهیلاتی را در اختیار کسانی قرار دهد که مي‌خواهند برای امام و اندیشه ایشان کار بکنند. لذا هیج وقت برای خودمان نقش انحصاری قائل نبودیم. از هر کسی و هر نهاد و مجموعه‌اي که بخواهد در ترویج اندیشه امام مشارکت داشته باشد، استقبال کرده ایم. وظیفه موسسه ایجاد بسترهای مناسب و سهل الوصول براي دسترسی به منابع متقن و صحیح از آثار امام و گوشزد کردن اشتباهات، اغلاط و احیانا تحریفها و جعلها و پیگیری تصحیح و اصلاح موارد خلاف واقع و تحریف شده است.

در حوزه وظیفه مستقیم نظارتی، موسسه فقط آنجا که چیزی به نام امام منتشر مي‌شود یعنی واقعه‌اي به امام منسوب مي‌شود، سخنی یا نوشته‌اي به امام نسبت داده مي‌شود، دستخطی، پیامی، مطلبی و یا مصاحبه‌اي که خلاف واقع باشد، به امام نسبت داده شود و در هریک از این عناوین اگر در مقایسه با نسخه‌هاي اصل از سخنرانیها و دستخطها و اسناد امام که در اختیار داریم تحریفی شده باشد، مطلبی از آن حذف شده باشد یا کم و زیاد شده باشد، و یا سندی جعل شود و یا سندی اصیل از اسناد امام مجعول و مخدوش معرفی شود صرفا در این موارد است که موسسه مستقیما وارد مي‌شود.

ممکن است مولفی یا نویسنده‌اي سهواً مطلبی نوشته باشد به او متذکر مي‌شویم که مطلب صحیح چيست و خود آن عزیز تصحیح مي‌کند و این را مکرر و بی سرو صدا انجام مي‌دهیم با مطبوعات و رسانه ها، با مولفین، با گویندگان، خطبا و غيره که مطلبی را به امام نسبت مي‌دهند و در اثر فراموشي اشتباه مي‌كنند،‌ ارتباط برقرار مي‌كنيم و اگر منبعي را كه استفاده كرده اند اشتباه بوده است متذكر مي‌شویم و مي‌خواهیم که خود به تصحیح موضوع بپردازد.

آنجاهايي كه تعمدي باشد و با اهداف خاصي مطلبي كم و زياد بشود، جعلي صورت بگیرد و یا علیرغم روشن شدن مطلب و تذکر موسسه، بر انتشار مطلب تحریف شده و تکرار آن اصرار شود در این موارد برخورد موسسه جدي‌تر بوده است. اگر لازم بوده بيانيه داديم و هيچ تفاوتي هم نمي كند مربوط به كدام روزنامه باشند و به كدام جناح متعلق بوده باشند؛ اعلام مواضع موسسه و نامه‌ها و بیانیه‌هاي موسسه در این موارد و آمار و ارقام آنها در سوابق موسسه موجود است و شاید بواسطه تخریب‌هایی که اخیرا صورت گرفته است انتشار این موارد در یک مجموعه مفید باشد تا ثابت کند که کسانی که بدون تحقیق امانتدارترین مرجع مورد تأیید امام و منصوبین امام را متهم به مسائل خلاف واقع مي‌کنند که چه بسا از همین ناحیه اصالت حساسترین مسائل مربوط به امام و نظام و انقلاب را که از مصدر همین موسسه انتشار یافته و تأیید شده است را – خواسته و یا ناخواسته - دچار خدشه و تردید می‌سازند چقدر در اشتباهند.

فعالیتهای موسسه و خصوصا بعد نظارتی و نظر دهی موسسه در موضوعاتی که مستقیما به امام نسبت داده مي‌شده است در طول 23 سال گذشته با یک مبنا و سیاست واحد ادامه داشته است بعد از امام سه دوره متفاوت به لحاظ حضور سه رئیس دولت داشته ایم: دوران سازندگي با حضور يكي از ياران حضرت امام حضرت آيت الله هاشمي رفسنجاني به مدت دو دوره رياست جمهوري ایشان، دوره اصلاحات با حضور يكي ديگر از ياران فرهنگي امام حضرت حجت الاسلام و المسلمين سيد محمد خاتمي كه باز هم دو دوره بود و دو دوره‌اي كه دوره دوم آن يكسالش سپری شده است با حضور يكي از نيروهاي فعال اجرایی در عرصه نظام، آقاي دكتر احمدي نژاد؛ اين سه دوران را ما داشته ایم كه در هر دوره به تناسب اقتضائاتي كه در داخل و خارج با آن مواجه بوده ایم و سلایق سیاسی و اجرایی كه مسئولين اين دولت‌ها داشتند، اولویتها و شعارها و رویکردهایی خاص مطرح شده است. اين مساله در دوران سازندگي بوده، در دوران اصلاحات بوده و در حال حاضر كه به عدالتخواهي موسوم است هم بوده. احزاب و افرادي كه در روي كار آوردن دولتها و يا حمايت از دولت‌ها براي خودشان نقشی قائل بوده اند در متن جریانات حضور داشته و در هر سه دوره نیز در اين ميدان عناصري افراطي هم با افراط در رویکردها و نادیده گرفتن سایر جنبه‌ها بوده اند و نشريه‌ها و تریبونهایی را در اختیار داشته اند که آهنگ افراط در نقد‌ها و و جذب و دفع خویش درپیش گرفته اند. بطور طبیعی این جریانات افراطی مدافع دولتها با معیارهای افراطی خود سراغ خط کشی آدمهای موثر و جریانات ذینفوذ و فعالیتها و مراکز موثر نظام مي‌روند البته در اینجا در مقام بیان سیر صعودی افراط گرایی در این سه دوره و دلایل تشدید آن در ماههای اخیر نیستم.

در هر سه دوره، که با فراز و فرودهايي همراه بوده است سخن از انديشه امام و خط امام و معیارهای آن مورد توجه جامعه و در متن گفتمانهای فعال جامعه بوده است و در هر سه دوره هم جریانات افراطی حامی و یا منتقد دولتهای وقت در استفاده ابزاری از هر آنچه که به تأیید و یا مخالفت با منویات سیاسی آنها بیانجامد از دین و شرع گرفته تا مراجع مورد وثوق مردم و نظام و از جمله از مواضع و بیانات امام فروگزار نبوده اند و در این مسیر بعضا شاهد تحریف و نقلهای کذب و خلاف واقع نسبت به امام - به خطا و یا به عمد – بوده ایم موسسه به گواهی اسناد موجود و آگاهان منصف و صادق در مواجهه با استفاده‌هاي ابزاری و تحریفها و خلاف گوییها وظیفه نظارتی خود را از تذکر شفاهی و کتبی و اخطار و بیانیه تا پیگیری قضایی ایفا کرده است، من موارد زيادي را همين الان در ذهن دارم ولي نميخواهم يك بار ديگر نام ببرم و اين مباحث جنجالي را مطرح كنم. از این نمونه‌ها با شدت و ضعف هم در زمان آقاي هاشمي و هم دوران آقاي خاتمي بوده است و در دوره اخير نيز وجود داشته و دارد.

بجز نظارت در همان محدوده کاملا مشخصی که عرض کردم در ديگر زمینه‌ها يعني شرح و تفسير انديشه‌هاي امام، وظيفه نظارتي نداريم يعني اينكه نظر و شرح و تفسیر ما ملاک باشد به هيچ‌وجه اين را قبول نداريم. اينكه اجتهاد در انديشه امام آزاد است مطلب به حقي است و توليت موسسه مطرح كرده است. حتي از همين ناحيه مورد انتقاد برخي افراد كوته‌بين نیز قرار گرفته است. ما ترويج انديشه‌هاي امام را در گرو اجتهاد مستمر و آزادانه در انديشه امام مي‌دانيم و به مميزي در انديشه‌ها و شرح و تفسيرها قائل نيستیم؛ ممکن است بنده و یا هریک از همکارانمان در موسسه بعنوان یک شخص و نه از موضع موسسه نظر و نقد و برداشت خود را در قالب مقاله و گفتگو مطرح کنیم ولی برای موسسه چنین وظیفه‌اي ترسیم نشده است.

در کمیسیون فرهنگی مجلس خدمت نماینگدان محترم توضيح دادم که نیاز به اخذ مجوز موسسه در مورد کتابهای حاوی شرح و تفسیر دیدگاههای امام هرگز بخاطر اعمال نظر و ارزیابی در درستی و یا نادرستی برداشتها و تفاسیر نیست بلکه چون امکان ندارد کتابی در شرح دیدگاه امام منتشر شود ولی در آن به صورت مستقیم مطلبی بعنوان سخن و یا نوشته و سندی از امام نباشد موسسه صرفا در رابطه با صحت این انتسابها وظیفه اعلام نظر دارد. مشي بيست و يك ساله موسسه دقيقا همين بوده است.

تعداد مجموعه آثاري كه در طول اين 23 ساله از موسسه مجوز گرفته،‌ بالغ بر چندين هزار اثر از ناحيه مولفان مختلف و موسسات پژوهشي است. تعداد مواردي كه موسسه مجوز نداده است به پنج مورد نمی رسد آنهم دلیلش اصرار ناشر یا مولف بر درج مطلب و یا سندی بوده که جعلی بودن و خلاف واقع بودن آن محرز بوده است. بنابراين بين نقل و انتساب مستقیم مطلبی به حضرت امام خميني با شرح و تفسير ديدگاه امام، و نقد و تحلیل مجتهدانه آرای علمي و فقهي و اصولي و معارف ديني امام تفاوت اساسی وجود دارد و چنين حقي براي خودمان قائل نيستيم كه خود را مفسر انحصاري بدانيم.

اين نكته را حتما بايد ذكر كنم كه اخیرا برخی موسسه را متهم به سکوت در برابر بعضی توهینها و یا تحریفها مي‌کنند، منظور آنها تحريف‌ها و یا توهینهایی است که برخي افراد ضدانقلاب در خارج از كشور حرف هايي مي‌زنند، كاريكاتوري كشيده مي‌شود و يا در يك رسانه‌اي مثلا راديوي بيگانه بي‌بي‌سي، صداي آمريكا يا جاي ديگر و یا در نشريه‌اي ضد انقلاب در خارج کشور و یا شبنامه‌اي در داخل مطالبي منتشر مي‌شود، مي‌گویند چرا موسسه اعتراض نمي كند و بيانيه نمي دهد؟

بايد بگويم كه ما به هيچ‌وجه يك چنين رسالتي برعهده نداشته و نداريم و اين را هم اصولا صحيح نمي‌دانيم که سخنان دشمنان تابلودار امام و عناصر ضد انقلاب و فحاشیها و ناسزاهای آنان را که از اولين روز انقلاب تاكنون عليه حضرت امام و بعد از امام عليه رهبري نظام وجود داشته است و هم‌اكنون نیز روزانه صدها برگ مطلب و نوشته توهين آميز و اراجیفی از این قبیل در جاهاي مختلف منتشر مي‌کنند، با موضعگیری از سوی موسسه در برابر هریک از این یاوه سراییها در واقع به آنها رسمیت داده و بزرگنمایی کرده و فحاشان و گویندگان اینگونه اباطیل را اعتبار و بها ببخشیم، پاسخ کلی شبهات ضد انقلاب و تخریبهایی که از ناحیه بیگانگان صورت مي‌گیرد را نهادهای مسئول نظام مي‌دهند و موسسه نیز در مقالات و همایشها و عموم فعالیتهای خویش با دفاع منطقی و مستدل از اصالت راه و اندیشه امام به روشنگری پرداخته و با فعالیتهای فراوانی که در حوزه تاریخ معاصر و زندگی امام دارد کالبدشکافی و تبار شناسی جریانهای موافق و مخالف انقلاب و امام را مورد توجه خویش دارد.

موسسه تنها در مورد مطالبی كه در كتاب‌هاي نام و نشان دار و دارای مجوز نشر، رسانه‌ها و تريبون هايي كه در نظام جمهوري اسلامي منتشر مي‌شود و يا توسط مصادر رسمي نظام گفته مي‌شوند و رسميت پيدا مي‌كنند، و مسائلی که توسط افراد معتبر و ذینفوذ که سخن و کلامشان برای بخشی از مخاطبان سندیت دارد و یا در مراکز رسمی دولتها و دیگر بخشها در خارج کشور انتشار مي‌یابد، و در مواردی از این قبیل اظهار نظر رسمی مي‌كند. اگر مطلبي در اينجاها خلاف واقع گفته شود ما اعلام نظر مي‌كنيم. در عين حال شبهاتي را كه از رهگذر شایعات و شبنامه‌ها و محافل ناشناخته و یا نشريات ضد انقلاب منتشر مي‌شوند شناسايي مي‌كنيم و به صورت غيرمستقيم در نشريات، كتاب‌ها، آثار و تاليفات پژوهشي پاسخ داده و مي‌دهيم و در مواردی که نقل مطلبی خلاف واقع به نحوی شیوع یابد که احتمال پذیرش آن بر اثر سکوت موسسه برود مستقيما و بصورت عمومی اطلاع‌رساني مي‌کنیم و اگر جریانی شناسایی شود که در پی خدشه در آثار اسناد امام برآیند از طریق مجاری قانونی نظام پیگیری مي‌کنیم. برخی از منتقدان موسسه ظاهرا بین وظایف مدعی العموم و نهادهای امنیتی و قضایی نظام با وظایف موسسه دچار خلط شده اند.

اينكه موسسه تنظيم و آثار حضرت در اعلام سلايق و ديدگاه‌ها وارد نمي‌شود نكته مثبت است اما انتقاد به موسسه اين است كه چرا در برداشت‌ها از خط امام ورود نمي‌كند آيا اين موضوع در حيطه وظايف موسسه نيست؟

من در فاز اول صحبتم اشاره كردم ترويج و نشر و اشاعه انديشه امام (س) از جمله كارهايي است كه هر كس كه به امام علاقمند است آن را انجام مي‌دهد و بديهي است كه يكي از وظايف موسسه نيز همين است، پژوهشكده، مقالات، نوشته‌ها، پژوهش‌ها همگي در اين راستا است.

لذا آنچه را كه فكر مي‌كنيم صحيح است در مقالات‌مان در نشريات موسسه مي‌آوريم اما هرگز معتقد نبوده و نيستیم كه در برداشت‌هايمان مصون از خطاییم و يا اينكه برداشت از بيانات و انديشه امام به موسسه منحصر است. آزادی انديشه باید پاس داشته شود هر کس و هر نهادی و از جمله موسسه در شرح و تفسير انديشه امام برداشتش را مطرح مي‌كند و اگر آن تفسير يا برداشت با انديشه و اصول خط امام مغاير و يا ناسازگار باشد جامعه آن را در مي‌يابد البته یکی از معیارهای داوری آگاهان جامعه در مقام داوری این حقیقت است که :«اهل البیت ادری بما فی البیت»!. بدیهی است که موسسه در راستای وظیفه ترویج اندیشه امام در نشریات خویش آنچه را که از تفاسیر و برداشتها منطبق با مواضع امام تشخیص مي‌دهد بیان مي‌کند و به نقد دیدگاهها نا منطبق مي‌پردازد اما دیگران نیز آزادند در چارچوب موازین قانونی و آداب شرح و نقد علمی به بیان تفسیر خود بپردازند.

وظيفه اصلی موسسه اين است که متن آثار حاوی اندیشه و مواضع امام را بدون تحريف و بدون يك واو پيش و پس منتشر كند كه كرده است همانند صحيفه امام، تألیفات امام و آنچه که تاکنون منتشر کرده ایم. ديدگاه‌ها و شرح و تفسيرهاي ديگران را نيز در كنگره‌هايي كه داشتيم مطرح مي‌كنيم چنانچه در سال‌هاي قبل كه هنوز حساسيت‌ها كمتر بود در كنگره ايي، هم آيت‌الله مصباح يزدي مقاله ارائه كردند و هم دكتر سروش. اين فضاهاي اخير مشكلاتي ايجاد كرده است در عین حال با رعایت مصالح و حساسیتها سعی مي‌کنیم که بستر ارائه برداشتهای مختلف بخصوص در جناحهای معتقد به خط امام با وجود تقابلهای اساسی در قرائتها و روشها را فراهم سازیم. نشریات موسسه، برنامه‌هاي حرم امام در مراسم مختلف و کنگره‌ها در دعوت از افراد مختلف جناحهای موجود موید پایبندی به این سیاست است. مشکل آنجا است که عده‌اي افراطی مي‌خواهند فقط یک برداشت باشد و یک صدا و یک تفسیر و شعار و ادعا، آنهم شعار و ادعا و تفسیر افراطی ایشان. در واقع اینان امام را نه بخاطر امام بلکه برای خود و پیشبرد جناح و دسته خود مي‌خواهند. اینهایند که هر صدای نا موافق با خویش را صدای کافر و منافق و وابسته به بیگانه و ضد ولایت و ضد انقلاب معرفی مي‌کنند و در بازگویی این قبیل اتهامات تکاندهنده حتی نسبت به باسابقه ترین چهره‌هاي شناخته شده انقلاب و جمع یاران امام نیز هیچ ابایی ندارند.

اما بحثي كه اخيراً مطرح است اينكه چرا موسسه در مباحث روز وارد نمي‌شود و موضع‌گيري نمي‌كند؟ اين هم به تعبيری خلط مبحث است و مخدوش‌كردن خدمت‌هاي بي‌نظير موسسه. پاسخ اینستکه موسسه نهاد و حزب سياسي نیست که در مسائل روز جامعه موضع‌گيري كند و به هر مناسبتی بیانیه بدهد. وظيفه ما جمع‌آوري و گردآوري آثار امام و اعلام صحت و سقم مطالب منسوب به امام است ما موظفيم آثار امام را صحيح و مطلوب تدوین و ترجمه و منتشر كنيم و در اختيار جامعه قرار دهيم و منابع و امکانات تحقیق در اندیشه و آثار امام را فراهم آوریم و آثار امام برای استفاده نسلهای بعد از تحریف و دستبرد مغرضین حفاظت کنیم. وظايف موسسه مشخص و محدود است. ما در طول اين 23 سال كه دوره‌هاي مختلفي بوده هيچ‌گاه در مسائل روزمره چالشهای بین احزاب و انتخاباتها و راهپیماییها و اموری از این قبیل نه بیانیه داده ایم و نه موضعگیری – بعنوان موسسه – داشته ایم عموماً ورود موسسه در مواردي هست و بوده كه شان و جايگاه نظارتي موسسه طلب مي‌كند. دوستان و برخي علاقمندان افراطي علاقمند هستند كه موسسه با ساز آنها عملكردش را كوك كند. آنها مي‌خواهند موسسه شعار آنها را سر دهد، در دوران اصلاحات و سازندگي ما اين وظيفه و نقش را براي خود قائل نبوديم و به انتظاراتی از این قبیل پاسخ ندادیم در دوران اصلاحات و در اين دوره هم از این سیاست عدول نکرده ایم، ما نهادي نظارتي، انتشاراتي، تبليغي و ترويجي براي نشر آثار و انديشه‌هاي امام (س) هستيم نه يك حزب سياسي براي مواجهه با حوادث سياسي جامعه.

ابزارهايي براي ترويج و نشر انديشه امام پيش‌بيني شده است، ارزيابي‌تان در خصوص نحوه در خدمت قرار گرفتن اين ابزارها چيست؟

يكي از مواردي كه موسسه همواره تعقيب كرده است نهادينه كردن انديشه امام در متن قوانين و مسير حركت نظام بوده است. با عنايت و توجه ويژه مقام معظم رهبري کلیت این مهم در سیاستهای کلان برنامه‌ پنج ساله كشور تصويب شد به اين معنا كه انديشه و آرمان‌هاي حضرت امام بايد معیار حرکت نظام باشد. موسسه در هر سه دوره‌اي که اشاره کردم پیگیر درج مواد قانونی مربوط به این سیاست در متن برنامه‌هاي پنج ساله كشور بوده است گامهای اولیه اين مهم در برنامه سوم پنج ساله توسعه محقق شد و ماده 159 اين برنامه و بعدا ماده 108 برنامه چهارم به اين امر اختصاص يافت و براساس آن وظايف مهمي به برخي نهادها سپرده شد كه در آيين‌نامه‌هاي مصوب هيات دولت به صورت ريز این وظایف تبیین گردید و مسئولیت هماهنگی و نظارت بر اجرای این ماده هم به ستادی با مشارکت فعال موسسه واگذار گردید هرچند که متاسفانه باید گفت ماده پیشنهادی نهایی دولت برای برنامه پنجم توسعه در قیاس با برنامه‌هاي سوم و چهارم نوعی عقبگرد آشکار از روند نهادینه شدن اندیشه امام در قوانین بوده و در حد یک توصیه اخلاقی کلی و فاقد هرگونه ضمانت اجرایی و مالی تنزل یافته که امیدواریم در مراحل بررسی و تصویب قانون برنامه پنجم درج عین ماده‌اي که در جلسات متعدد موسسه و کمیسیونهای مشترک دولت به تصویب رسید مورد عنایت دولت و مجلس محترم قرار بگیرد. در حال حاضر با وجود برخی خلأهای قانونی قوانین موجود و خصوصا ماده 108 فرصت بسیار مناسبی را برای نهادینه کردن وظایف دستگاهها در جهت تثبیت خط و راه امام در جامعه فراهم ساخته است.

در مورد ارزيابي عملكرد دستگاه‌ها بايد منصفانه و به دور از افراط و تفريط بگوييم كه كارهاي ارزشمندي صورت گرفته است و نهادها همكاري‌هاي جدي و خوبي با موسسه داشته‌اند به ويژه برخی از رایزنیهای فرهنگي در خارج كشور در حوزه نشر آثار امام فعاليت و تعامل خوبي با موسسه دارند، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي نيز فعاليت‌هاي خوبي را آغاز كرده است كتابخانه‌هاي عمومی كشور به آثار امام و برگزاری همایشها و اجرای برنامه‌هاي خاص فرهنگی و هنری و...

اما به نظر من با توجه به حقي كه امام بر همه نیروهای انقلاب و نظام دارد و نيازي كه نظام ما به استمرار اندیشه و یاد و نام امام دارد فكر مي‌كنم كه غفلت‌هاي زيادي هم تا کنون صورت گرفته و ما گلايه‌هاي بسياري هم داريم كه در اين مجال نمي‌گنجد، دستگاه‌ها و نهادهاي مختلف، خصوصا نهادهای فرهنگی و آموزشی و حوزه و دانشگاه بايد بسيار بيشتر به اين مهم بپردازند.

شما سهم اعتبارات مقوله‌هاي مختلف ديني، ملی و اعتباراتی که برای پاسداشت مفاخر و مواریث فرهنگی و مراکز فرهنگی مختلف كه بسيار هم ضروری و ارزشمند هستند را در برنامه پنج ساله و بودجه‌هاي سالانه دولت ‌بيیند و سهمی که در این اعتبارات برای تحقق بند دوم سیاستهای کلی برنامه چهارم تعیین شده است و بودجه ناچیز موسسه را ملاحظه کنید متوجه مي‌شوید که در این رابطه چقدر عدم تناسب و غفلت وجود دارد.

شما سال‌ها هم در حوزه و هم در دانشگاه تحقيق كرده ايد. مي‌خواهم بپرسم معيار و مبناي اجتهاد در انديشه‌هاي امام چيست؟ و چه ابزاري براي تفسير و اجتهاد در انديشه امام لازم است؟

در حوزه‌هاي علميه تعريف‌ها و تفسيرهاي مختلفي درباره اجتهاد و شرایط و مبادی آن بیان مي‌شود، اما مطمئناً وقتي مي‌گوييم اجتهاد در انديشه امام آزاد است به اين معني نيست كه هر برداشتي ولو تفسير آراي مغاير و متضاد با انديشه امام باشد صورت بگيرد، اجتهاد مبانی و قواعد و مقررات خاص خودش را دارد و پيش نيازهای خاصی را مي‌طلبد. اجتهاد در انديشه امام هم پيش‌نيازهايي دارد و بايد اصول كلي استنباط رآی و اجتهاد رعايت شود. آشنايي و مهارت با اين انديشه و آگاهي از سير روند انديشه امام؛ آگاهی و اشراف بر خطوط کلی و ممیزه‌هاي عرفان، فلسفه، سياست، تفسیر و فقه و اصول امام وجود تشابه و تعارض انديشه امام با ديگر مجتهدان، انس مستمر با اندیشه و آثار امام برای فهم اشارات و کنایات و رموز آن و شناخت شرایط تاریخی و زمانی و مکانی صدور پیامها و مواضع امام از جمله پيش‌نيازهاي اجتهاد در انديشه امام است. به هر حال رعایت الزامات تفسیر و برداشت صواب و رعایت قواعد باب اجتهاد لازم است و در این میان در اختیار داشتن متن صحیح و مستند از گفتار و نوشتار امام و روایتهای درست از سیره عملی امام نقشی بسیار مهم در امکانبخشی به اجتهاد افراد ذیصلاح در اندیشه امام ایفا مي‌کند، وظیفه موسسه در وهله اول فراهم‌سازي این بستر و در اختیار گذاردن متون معتبر و متقن از گفتار و نوشتار و سیره امام است، و در مسیر تداوم اندیشه امام و ماندگاری آن هیچ خطری به اندازه خطر تحجر و انجماد در ظواهر و وانهادن روح اندیشه و کلام امام و در پیش گرفتن سیاست آمرانه انحصاری و تحمیل یک نظر و برداشت برجامعه از رهگذر سلب آزادی تحقیق و بیان در باب حقایق دوران نهضت و انقلاب و واقعیات دوران حضور امام و از صحنه خارج کردن نزدیکان امام و آشنایان به رموز سیره و مواضع امام وجود ندارد که همه دلسوزان در این عرصه باید مراقب شکل گیری چنین فضایی که ممکن است سالها آثار مخرب آن باقی بماند باشند.

سوابق موسسه در جلوگيري از تحريفات را اشاره کردید در حوزه آسيب‌شناسي نظام اسلامی و کشف موانع تحقق اهداف امام، اوضاع فرهنگي داخلي و خارج كشور را چگونه مي‌بينيد؟

نظام يك عنوان كلي است براي هدف هايي مستقر شده با تشكيلاتي مشروع. مشروعيت آن حاصل تركيب متداوم حمايت‌هاي مردمي و ارزش‌هاي اسلامي نظام است. در ادامه حیات نظام جمهوری اسلامی جايگاه مردم درحفظ نظام و كنار نرفتن مردم از صحنه حمايت از نظام به معناي واقعي در عرصه انتخاباتها و دیگر عرصه‌هاي مشارکت مردم و نه فقط در راهپيمايي‌ها و شعارهاي انتخاباتي از اهمیت فراوانی برخوردار است.

اين يك واقعيت است يعني بايد برگرديم بررسي كنيم آسيب‌ها را بشناسيم مخصوصا واقعيت‌هاي تلخ تاریخ معاصر و گذشته را بشناسيم در دوران مشروطيت، نهضت ملي نفت، اختلاف ها، جريانات وارداتي كه غالبا هم از ناحيه بيگانگان تقویت و تحميل مي‌شد مسير ملت را منحرف كرد.واقعيت اين است كه اين نظام جمهوري اسلامي به خاطر كار بزرگي كه كرده است، پرچمي كه برافراشته و استقلال واقعي كه در بعد سياسي به طور نسبتا كامل پدید آورده است و در سایر ابعاد نيز آهنگ استقلال دارد و موفقیتهای بزرگی کسب کرده است، اين نظام مزاحمي جدي است براي نظام سلطه. اين كه نظام سلطه در دنيا داريم يك حقيقت است اگر كسي منكر آن بشود مثل اين است كه منكر روشني روز شود بلاخره نظام بين الملل امروز بعد از جنگ‌هاي خانه مان برانداز بر اساس يك جريان سلطه گري شكل گرفته؛ يك زمان مستقيما حضور سربازان دولت استعماري و مستعمرات رسمی بود و امروزه استعمار اشكال ديگري پيدا كرده است ولي همچنان حق وتو و ناحق‌هاي فراوانی در معادلات بين الملل وجود دارد که اجازه مي‌دهد كشورهاي بزرگ جهان براي حفظ منافع خودشان حقوق دیگر ملتها و دولتها را نادیده بگیرند و در امور دیگر کشورها دخالت کنند و آنجا که اقتضا کند از تحمیل جنگهای خانمان برانداز بر ملتها نیز هیچ ابایی ندارند؛ اینها حقایق غیر قابل انکارند، این ساختار نا عادلانه نظام استکباری قطعا استمرار یک نظام مردمی و دینی مستقل که دیگر ملتها و دولتها را به خروج از سلطه فرا مي‌خواند برنمي تابد طبيعي است كه سناريوي آنها سرنگوني نهايي اين نظام است. اين هم يك واقعیت است كه اگر از آن غفلت كنيم به نظر من از راهنماییهای امام بهره نبرده ایم؛ استکبار ستیزی یکی از مشخصیه‌هاي بارز خط امام است. مطمئنا قدرتهای بزرگ در نظام استکبار برای جلوگیری از پیشرفتهای ایران جدید در عصر استقلال و حتی سرنگونی آن هزينه كرده و مي‌كنند و در طول اين سي سال هم يك لحظه فروگذار نبوده اند. اين چيز جديدي نيست که فكر كنيم آمريكايي‌ها از پارسال تا امسال وارد عرصه مقابله با نظام جمهوري اسلامي شده اند همين جا است كه برخی اشتباه آدرس مي‌دهند. كودتاي نوژه، ماجرای طبس، تحميل جنگ هشت ساله، حمايت از گروه هكاي خشونت طلب و تروريستی و تبلیغات شبانه روزی در تخریب چهره انقلاب و ایران و مردم، نمونه‌اي از طرحهای امریکا و غرب و سلطه گران برای مهار انقلاب اسلامی و بزانو در آوردن نظام جمهوری اسلامی است و اخیرا نیز چند سالی است که جنجال در موضوع انرژی هسته‌اي را وسیله‌اي برای ادامه دشمنیهای خویش یافته اند.

مسئله مهم اين است كه در یابیم دین و ارزش‌هاي ديني به عنوان هويت نگه دارنده ملت ایران و حضور یکپارچه آحاد ملت ایران در متن میدان نقش آفرینی واقعی در نظام جمهوری اسلامی بوده است که تاکنون مانع از تحقق اهداف دشمنان، و سبب پیشرفتها بوده است. برخی گمان مي‌کنند که واژه‌هايي همچون آزادی و مردم و احقاق حقوق الهی آنان در دخالت در سرنوشت خویش با ارزش‌هاي الهي قابل جمع نيستند. امام فرمود كه آمريكا هيچ غلطي نمي تواند بكند هيچ كشور ديگری هم نمي تواند. اما همان امام بارها هشدار داده است که اگر ما اين ميزان‌هاي اصلي را از دست بدهيم امکان تحقق آرزوهای دشمن و حتی فروپاشی نیز وجود دارد. حفظ این نظام الهی نیازمند مراقبت دائمی است، مراقبت ابعاد مختلفي دارد بطور کلی پیروی از خط امام مستلزم پذیرش تمامی اصول اساسی خط و راه امام است و امام را در جامعیت اندیشه اش باید دید امام فرمود پشتيبان ولايت فقيه باشيد تا به نظام شما آسيب نبيند خوب اين يك واقعيت در انديشه حضرت امام و بلکه رکن مهم اندیشه سیاسی امام است، در این باره رسانه ملی و رسانه‌هاي رسمی برنامه‌هاي تبیینی فراوانی داشته و دارند. خوب اين يك اصل است اصل ديگر اصل آزادی ملت در صحنه‌هاي تعیین مصادر نظام و انتخاباتها است امام بارها فرموده است كه اگر مردم از صحنه كنار بروند همان بلايي سر كشور مي‌آيد كه در مشروطیت آمد، ابتدا استبداد صغیر و در ادامه دیکتاتوری رضاخان و دوران شوم استبداد 57 ساله پهلویها !. امام نگران اين بود كه نگاه و فرهنگ نظام سلطنتي بازآفريني بشود و در قالب‌هاي ديگر بيايد در كشور و بتدریج و با لعاب دینی تبدیل به گفتمان رسمی و غالب شود. اين را بايد مراقب باشيم. نگاه نظام سلطنتي يعني اين كه مردم كنار بروند و عده‌اي معدود بجاي ملت تصميم بگيرند. وقتي مي‌گوييم آزادي بيان، اجتهاد در انديشه، انتقاد يك نعمت است يك موهبت الهي است لازمه اينها اين است كه ما بپذيريم گروه ها، جريانات و احزاب مختلف پایبند به قانون اساسی و اصول آن حضور داشته باشند نه اينكه ما بخواهيم تنها يك حزب و يك انديشه بماند و بقيه كنار بروند.

اين‌ها مسائل جدي است. اگر ما نگران آسيب‌هاي بنيادبرانداز نظام هستيم با توجه به این كه دشمنان قوي و قدري هم داريم كه سرمايه گذاري مي‌كنند بايد همه چيز را ببينيم و ابزار جلوگيري از آن را فراهم كنيم.

از جمله اصولی که در همین رابطه در انديشه امام بسيار برجسته است يك اصل اساس قرآني است و آن وحدت نيروهاي معتقد به اساس نظام الهی و معتقد به خطوط راهبردی امام است. اين واقعا جاي سئوال دارد برخي حركت ها، بيان ها، خطاب ها، رفتارها و اخلاق‌ها که آشکارا مغاير با این دعوت و ندای دائمی قران است چگونه از سوی گردانندگان رسانه‌هاي مروج تفرقه و آتش افکنی و تهمت زنی مداوم به این و آن توجیه مي‌شود آنهم با پوشش دفاع از اصول و ارزشها؟! امام در طول دوران يازده ساله حكومت و در طول زندگاني و حياتشان پایبندی به این شعار را با تمام وجود و در عمل به همه نشان دادند.

من فكر مي‌كنم اگر مي‌خواهيم نظام استوار بماند استواري به اين است كه همه آحاد ملت مخصوصا قشر فرهيخته جامعه، نخبگان، دانشگاهيان، روحانيون، معلمين و...، و کسانی که به تعبیر امام پیشگامان این نهضت بوده اند بايد در ميدان باشند اقشار ملت و خصوصا پیشگامان فکری و فرهنگی جامعه و بویژه نیروهای بالنده و جوان که حساسیتهای دوران جوانی توأم با قدرت تحلیل و فهمی سریع آنها را در متن تحولات جاری فرا مي‌خواند دارای افکار و سليقه‌هاي متفاوت مي‌باشند. هنر و وظیفه نهادهای مسدول این است که ميدان امن با تضمینهای قانونی و عملی را برای حضور اين سلايق مختلف سياسي در درون نظام فراهم كنند. ارکان نظام و ولایت را پشتیبان باشیم تا نظام آسیب نبیند و آزادي و حقوق مردم و عدل و انصاف و تقوا را پاس بداريم تا انقلاب و نظام در گردونه حوادث مهیب و دشمنیهای قدرتهای مستکبر بیمه شود. اینها آموزه‌هاي امام خمینی هستند. اگر آسيبي هست اين صرفا از هم صدايي با بيگانه نيست كه البته اين جدي است و خط و راه آنهايي که نجات را در پیوند با بیگانگان و مستکبران و دست کشیدن از ارزشهای خویش مي‌دانند با الفبای خط امام بیگانه اند اما آسیبهای یک انقلاب و نظام بزرگ منحصر به این نیست به تعبیر خود امام خطر تحجر و جمود در اندیشه و خطر تفرقه و اختلاف و خطر دست اندازی به حقوق ملت و سلب آزادیهای مشروع نیز نه تنها کمتر از خطر نفوذ اجانب نیست بلکه بستر نفوذ بیگانه را همین کج فهمیها و تفرقه‌ها فراهم مي‌کند. در این باره حرفهای بسیار و درد دلهای بیشمار داریم که بازگویی آن نیازمند فرصتی مناسب و فضایی مناسبتر از آن است.

با عذرخواهی از تفصیل طولانی پاسخها که دلیل آن سوالات مکرر مطرح شده در بسیاری از رسانه‌ها و برخی شبه افکنیها نسبت به خدمات و اصالت کار موسسه که متاسفانه حتی در بعضی از مناظره‌ها در رسانه ملی بدون حضور و دفاع موسسه صورت گرفته و برای پرهیز از ورود به منازعات بیهوده و تفرقه آمیز سکوت کرده ایم و اینک که در صدد هستید تا در سالگرد ارتحال حضرت امام بخشهایی از فعالیتهای 23 ساله موسسه را به ملت بزرگ و بزرگوار ایران گزارش کنید فرصتی شد تا برخی نا گفته هاا را بازگو کنم هر چند که در این مجال نیز به کارنامه افتخار آمیز ثمرات حکم حضرت امام و خدمات 23 ساله موسسه تنظیم و نشر آثار امام پرداختم و گرنه در پاسخ به یکایک حملات سازماندهی شده در محافل افراطی و نقدها و شبهه‌هايي که نا منصفانه و یکسویه در قالب گفتگوهای یکطرفه تلویزیونی و سایتها و نامه هاو بیانیه‌هايي که همگی چند مطلب کلیشه‌اي را بقصد اعمال فشار بر موسسه تا مرز دست کشیدن از سیاست مستقل و اصولی که این نهاد مبارک بر اساس منشور و حکم امام و سیاستهای ترسیم شده توسط یادگاران امام و بقصد همراه ساختن موسسه با مشی افراطی و غیر اخلاقی خویش مدام تکرار مي‌کنند، مطالب مستدل و پاسخهایی روشن داریم که در این فضای نامناسب کنونی پاسخگویی موردی را خلاف همان سیاست مبنایی موسسه در پرهیز از جدالهای تفرقه انگیز اصحاب انقلاب مي‌دانیم به امید روزی که فضای نقد آزاد و مناظره‌هاي روشنگرانه و دوسویه‌اي که نه به قصد ملکوک نمودن یکدیگر و پنجه کشیدن بر چهره زیبای انقلاب اسلامی بلکه به نیت جدال احسن و استماع قول و نقد حال و کشف حقیقت و تصحیح اشتباهات و خطاهای احتمالی فراهم آید.

در پایان عرایضم بر عهد گسست ناپذیری عهدی که مسئولین و همکاران پرتلاشمان در موسسه تنظیم و نشر آثار امام با خدای خویش و با امام و رهبری و مردم در حراست از نشر امانتدارانه اندیشه و آثار امام و ایستادگی بر مواضع حق دارند تأکید مي‌کنم و تجدید پیمان.