حکومت در خدمت مردم

عمل در جهت منافع مردم

در تمام زمینه ها، ما در جهت منافع مردم خود گام برمی داریم و با آنچه صلاح آنان و پاسخگوی آرمان اسلامی آنان باشد عمل می کنیم. 1

***

دولت در خدمت ملت

دولت در حکومت اسلامی در خدمت ملت است، باید خدمتگزار ملت باشد. و ملت چنانچه نخست وزیر هم یک وقت ظلم کرد، در دادگاهها از او شکایت می کند و دادگاهها او را در دادگاه می برند؛ و جرم او اگر ثابت شد، به سزای اعمالش می رسد. 2

***

حکومتها خدمتگزار ملتها

ما با این تعالیم پیشرفت کردیم و ملت ما شهادت را استقبال کرد برای این مقصد. و چون شهادت مورد هدف او بود، با مشت و خون بر تمام قوای جهنمی، بر دبّابات،^[1] بر مسلسلها، بر ابرقدرتها، که در پشت شاه سابق صف کشیده بودند، غلبه کرد. ما و می خواهیم که این رمز در بین تمام حکومتها و ملتها باشد. حکومتها باید خدمتگزار ملتها باشند؛ چنانچه در اسلام این سیره بود که حکومت در خدمت مردم بود و ارتش در خدمت مردم بود. حکومتها از مردم انشا می شدند و ارتش نیز از آنها. و اگر حکومتها و ملتها به سیره رسول اکرم و ائمه مسلمین عمل می کردند، آرامش در همه جای ارض بود؛ این اختلافات و خونریزیها نبود. 3

***

خیرخواهی و خدمتگزاری دولت موجب رضای خدا و ملت

کوشش کنید که پایگاه ملی برای خودتان درست کنید. این به این است که گمان نکنید که شما صاحب مقام هستید، منصب هستید باید به مردم فشار بیاورید. هرچه صاحب منصب ارشد باشد باید بیشتر خدمتگزار باشد. مردم بفهمند که هر درجه ای که این بالا می رود با مردم متواضعتر می شود ...

این یک مسئله کلی است برای همه ما که فکر این باشیم- که برای ملتمان- بفهمد ملت که ما خدمتگزار ملت هستیم؛ ملت ادراک کند که ما خیر او را می خواهیم، وقتی آن را ادراک کرد که ما همه خیر ملت را می خواهیم، ملت هم پشتیبان ماست.

ان شاءاللَّه خدا همه شما را حفظ کند. همه موفق باشید و همه خدمتگزار باشید و در این خدمتگزاری بدانید که هم رضای خدا را تحصیل کردید؛ و هم رضای ملت- که رضای خداست- تحصیل کردید. 4

***

احساس ملت نسبت به خدمتگزاربودن دولت

ملت احساس کند که دولت از خود اوست؛ دولت خدمتگزار اوست. ملتها احساس کنند که ارتش از خود آنهاست. ارتش که در خیابان می آید برای آن گل بریزند؛ نه از آن فرار کنند! عمده در برنامه های حکومتی، در برنامه های دولتی، این معناست که محیط اخلاقی درست کنند. محیط برادری درست کنند. این در رأس همه برنامه هاست. اگر این برنامه درست شد، اگر دولت بخواهد کاری بکند، همه ملت با او همراهی می کنند. اگر دولت بخواهد برنامه ای را ... اجرا بکند، ملت در خدمت آن هست. 5

***

تفاهم دولت با مردم

دولتها اگر چنانچه با مردم تفاهم کنند و خدمتگزار مردم باشند، مردم پشتیبان آنها هستند و شکست برای آنها دیگر نیست، لکن مع الأسف هم دستهای خارجی نمی گذارد، و هم عدم رشد خود آنها. 6

***

عدم تحمیل بر ملت

ما تابع آرای ملت هستیم. ملت ما هر طور رأی داد ما هم از آنها تبعیت می کنیم. ما حق نداریم. خدای تبارک و تعالی به ما حق نداده است، پیغمبر اسلام به ما حق نداده است که ما به ملتمان یک چیزی را تحمیل بکنیم. بله ممکن است گاهی وقتها ما یک تقاضایی از آنها بکنیم؛ تقاضای متواضعانه، تقاضایی که خادم یک ملت از ملت می کند. 7

***

دولت تابع ملت

ما حق نداریم که چیزی که خود ملت تعیین کرده است ماها [در آن ] دخالت بکنیم. ما هم تابع ملت هستیم. ملت آقایان را تعیین  کرده است. آقایان هم آن قانون را نوشته اند. تصویب کرده اند. و آقایان هم اهل خبره هستند. و آن طوری که ملت می خواستند، اینها را تمام کردند. 8

***

حکومت بر قلوب، نه بر ابدان

من لازم می دانم که به شما آقایان که در رأس بعضی از کشورهای اسلامی هستید نصیحت کنم. شما کوشش کنید که حکومت بر قلوب کشورهای خودتان بکنید؛ نه حکومت بر ابدان، و قلوب از شما کناره بگیرند. مسلمین اگر بخواهند موفق بشوند و از زیر تعهدهای اجانب و سلطه آنها بیرون بیایند، حکومتهای آنها باید کوشش کنند که قلوب ملتِ خودشان را به دست بیاورند. 9

***

شرافت ما خدمت به خلق خدا

این ملت حق دارد، دست شما را گرفته آورده این بالا نشانده، شما باید خدمت کنید به این مردم؛ شما، ما، همه باید خدمتگزار اینها باشیم. و شرافت همه ما به این است که خدمت به خلق خدا بکنیم. اینها بندگان خدا هستند، خدای تبارک و تعالی، علاقه دارد به این بندگان و ما مسئولیم، باید خدمت بکنیم. 10

***

 قدردانی و خدمت به ولی نعمت

شما باید توجه به این معنا بکنید که ما را اینها آورده اند و وکیل کرده اند، آورده اند و وزیر کرده اند، رئیس جمهور کرده اند. اینها ولی نعمت ما هستند، و ما باید ولی نعمت خودمان را از آن قدردانی کنیم و خدمت کنیم. 11

***

همه خدمتگزار و اجیر مردم

باید تمام اموری که انجام می دهید متوجه باشید که در محضر خداست و مسئولیت شما دارید. مسئولیت اینجا هم دارند، لکن آن مهمش مسئولیت الهی است. یا در فرض بفرمایید که هر یک از این ادارات دولتی که هست که می خواهند خدمت کنند به مردم، از آن کسی که دم در هست، پیشخدمت هست تا آنجایی که- مثلًا- جای رئیس هست، باید توجه داشته باشند که همه خدمتگزار این مردم هستند، همه اجیر این مردم هستند، اجرت از اینها دارند می گیرند برای خدمت و باید با مردم رفتارشان رفتار انسانی، اسلامی باشد؛ اینطور نباشد که یک کسی حالا احتیاج پیدا کرده که پیش این- فرض کنید- رئیس برود، از دم در ناملایم ببیند. 12

***

حسن رفتار با مردم

باید اخلاق اسلامی، آداب اسلامی درست مراعات بشود؛ همانطوری که شیوه ائمه ما و اولیای خدا و انبیای خدا بوده است که خودشان را خدمتگزار مردم می دیدند و با حسن معاشرت و با رفتار انسانی، با رفتار الهی رفتار می کردند و کارهایی را که باید انجام بدهند، با همین حسن رفتار انجام می دهند و شما هم بندگان  همان خدا و امت همان پیغمبر و شیعه همان امیرالمؤمنین هستید و شیوه های شما باید به همانطور باشد. 13

***

خدمت به مردم، خدمت به اسلام

دولت کارها را انجام می دهد، ملت پشتیبانش باشد. و استاندارها در نقاطی که هستند و فرماندارها هرجا هستند، خدمت بکنند و مردم پشتیبانشان باشند. وقتی که ما خدمتگزار شدیم به ملت و ملت هم پشتیبان شد، طمع خارجیها دیگر بکلی قطع می شود. همیشه آنها بنایشان بر این است که از داخل فاسد کنند، داخل را فاسد کنند. این را توجه باید داشت.

ملت ما هم باید این توجه را داشته باشد که از اختلافات و ایجاد اختلاف واینها پرهیز کند و نگذارد که یک اختلافی پیدا بشود. اگر یک اختلافی شد فوراً اشخاصی که صالح هستند، بروند و ترمیم کنند. اختلاف نگذارند بشود که یک وقت ریشه دار بشود و اسباب این بشود که در کشور ما سستی پیدا بشود. این مسائل، مسائل اسلامی سست بشود. خدای تبارک و تعالی به ما منت گذارد و یک همچه کاری را کرد. و ما الآن بحمداللَّه تحت هیچ قدرتی نیستیم. الّا اسلام، و هیچ کس بر ما نفوذ ندارد، الّا احکام اسلام. و ما باید اسلام و احکام اسلام را حفظ کنیم تا این محفوظ بماند. اگر ما اسلام را، احکام اسلام را تا این قدری که قدرت داریم، دنبالش باشیم و تحکیمش کنیم و تبعیت بکنیم، خدای تبارک و تعالی هم به ما کمک خواهد کرد، ان شاءاللَّه و تا این مسئله هست، و عنایات خدای تبارک و تعالی هست، دیگر ما از چیزی نباید بترسیم؛ از هیچ قدرتی، از هیچ جایی نباید بترسیم. . 14

***

 خدمت متقابل دولت و ملت

همه می دانید و باید بدانیم مادامی که ملت، پشتیبان مجلس و دولت و قوای مسلح هستند و دولت و مجلس و قوای مسلح در خدمت ملت بویژه قشرهای محروم می باشند، و جلب رضای خداوند را در این خدمت متقابل، می نمایند، هیچ قدرتی توانایی آسیب رساندن به این نظام مقدس را ندارد، و اگر خدای نخواسته یکی از این دو یا هر دو از خدمت متقابل دست بردارند شکست جمهوری اسلامی و اسلام بزرگ، اگرچه در درازمدت، حتمی است. بنابراین، ترک این خدمت متقابل که به شکست اسلام و جمهوری اسلامی منتهی می شود از بزرگترین گناهان کبیره است که باید از آن اجتناب شود، چنانچه این خدمت از واجبات بزرگ است که باید به آن قیام نمایند. 15

***

 منبع: جایگاه مردم در نظام اسلامی، از دیدگاه امام خمینی «س»، متن، ص: 40-52

 مآخذ:

(1)--- 16/ 8/ 57--- مصاحبه با خبرگزاری آسوشیتدپرس--- صحیفه امام ج 4 ص 356---

(2)--- 12/ 1/ 58--- پیام رادیو- تلویزیونی به ملت و اعلام «جمهوری‏اسلامی»،    صحیفه امام ج 6 ص 463---

(3)--- 4/ 2/ 58--- سخنرانی در جمع اعضای هیأتی از لیبی--- صحیفه امام ج 7 ص 117- 118---

(4)--- 6/ 3/ 58--- سخنرانی در جمع پرسنل شهربانی کاشان--- صحیفه امام-  ج7 ص 511- 513---

(5)--- 21/ 3/ 58--- سخنرانی در جمع وزرای امور خارجه ایران وترکیه،    صحیفه امام ج 8 ص 87---

(6)--- 19/ 4/ 58--- سخنرانی در جمع نمایندگان کشورهای اردن وسودان،    صحیفه امام ج 9 ص 42---

(7)--- 19/ 8/ 58--- سخنرانی در جمع فرستاده پاپ و آقای بنی‏صدر--- صحیفه امام ج 11 ص 34---

(8)--- 24/ 8/ 58--- سخنرانی در جمع نمایندگان مجلس خبرگان--- صحیفه امام ج 11 ص 50---

(9)--- 13/ 12/ 59--- سخنرانی در جمع هیأت بررسی جنگ تحمیلی--- صحیفه امام ج 14 ص 179---

(10)--- 11/ 5/ 60--- سخنرانی در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری‏آقای رجایی،    صحیفه امام ج 15 ص 76---

(11)--- 19/ 11/ 60--- سخنرانی در جمع مسئولان و اعضای قوای مقننه ومجریه،    صحیفه امام ج 16 ص 25---

(12)--- 17/ 5/ 61--- سخنرانی در جمع استانداران سراسر کشور--- صحیفه امام ج 16 ص 412---

(13)--- 13/ 8/ 61--- سخنرانی در جمع اعضای شوراهای اسلامی‏روستاها،    صحیفه امام ج 17 ص 79

(14)--- 1/ 10/ 61--- سخنرانی در جمع مسئولان وزارت کشور واستانداران،    صحیفه امام ج 17 ص 163- 165

(15)--- 12/ 1/ 62--- پیام به ملت ایران به مناسبت استقرار نظام جمهوری‏اسلامی، صحیفه امام ج 17 ص 391