خداشناسی
راه های خداشناسی از دیدگاه امام خمینی (س)
امام خمینی (س) در آثار خود به بحث از خداشناسی و راه های اثبات آن پرداخته، با تحلیل و بررسی آرای برخی متکلمان در اثبات وجود حق تعالی و با استناد به آیات الهی، به براهین فلسفی و کلامی خداشناسی پرداخته است.(۱) ایشان با پذیرش مبانی حکمت متعالیه نظیر اصالت وجود، تشکیک در وجود و با استناد به برخی آیات الهی، دیدگاه هایی را که بر تنزیه محض حق تعالی یا تشبیه محض حق تعالی دلالت دارند، رد کرده،(۲) درباره امکان شناخت خداوند معتقد است بشر می تواند به مرتبه ای برسد که خدا را بشناسد. ایشان وجود حق تعالی را دارای مراتبی می داند که شناخت بشر و مخلوقات به تمامی آن مراتب تعلق نمی گیرد؛ یعنی امکان معرفت به مرتبه غیب الغیوب و مرتبه احدیت وجود ندارد؛(۳) اما در مرتبه واحدیت که همان مرتبه ظهور اسماء و صفات الهی است، هر موجودی به اندازه ظرفیت خود، می تواند به معرفتی از این مرتبه برسد.(۴) در این قسم به اعتقاد امام نه تنها بشر بر ادراک و شناخت حق تعالی توانا می باشد بلکه ایشان چندین راه برای آن معرفی می کند؛ از جمله شناخت انسان کامل، شناخت نفس و شناخت کلام الهی؛ زیرا هر سه در واقع تجلی خداوند و مظهر اسماء و صفات او هستند.(۵) امام خمینی (س) راه های خداشناسی را با توجه به روش و مبنا متفاوت می داند و برخی براهین را عقل و فلسفی و برخی را طبیعی و برخی دیگر را کلامی می داند و قائل است هر صاحب فن و علمی از فن و علم خود بر ذات واجب برهان اقامه می کند، چنانکه عالم الهی در الهیات از راه ذات واجب تعالی بر خود ذات و حکیم طبیعی از حرکت طبیعی بر ذات اقدس الهی و متکلمان از راه حدوث عالم بر اثبات وجود خداوند برهان اقامه می کنند.(۶)
(۱) خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی (س)، ج۲، ص۲۳-۱۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۵. والحاصل: بعد
(۲) خمینی، روح الله، تعلیقات علی شرح الفصوص الحکم و مصباح الانس، ص۹۵-۹۴، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۴۱۰ قمری کون التشبیه؛ خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی (س)، ج۲، ص۶۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۵. لیس کمثله
(۳) خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی (س)، ج۱، ص۷۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۵ غیب الغیوب؛ خمینی، روح الله، شرح چهل حدیث، ص۶۲۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸ اشیاء شناخته؛ خمینی، روح الله، مصباح الهدایه، ص۱۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۶. محروم
(۴) خمینی، روح الله، شرح دعاء السحر، ص۱۵۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۶. فالسالک اذا
(۵) خمینی، روح الله، شرح چهل حدیث، ص۶۲۵-۶۲۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. متفرد در خلق
(۶) خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی (س)، ج۲، ص۴۹-۴۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۵هر صاحب علمی؛ خمینی، روح الله، دانشنامه امام خمینی (س)، ج۵، ص۱۲۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۴۰۰
.
انتهای پیام /*