تفویض (علم کلام)
تفویض از دیدگاه امام خمینی (س)
امام خمینی (س) تفویض را استقلال بندگان در افعال خود می داند به نحوی که برای حق تعالی تاثیری در آن نباشد؛(۱) یعنی موجود امکانی در تصرف خود مستقل و تام باشد و فعل به او منتسب شود.(۲) ایشان تفویض به معنای مطلق را امری باطل می داند که دارای دو مؤلفه استقلال برای انسان و محدود کردن قدرت حق تعالی است. امام خمینی (س)|حضرت امام در نقد کلام اهل تفویض سه دلیل ارائه می دهند:
۱- هر موجودی به موجود عالی تر از خود مرتبط است تا برسد به حق تعالی که علت تامه همه موجودات است و همه ممکنات ربط محض به او هستند و استقلالی از خود ندارند و موجود عین ربط نمی تواند در آثار و افعالش مستقل باشد.(۳)
۲- استقلال در ایجاد زمانی است که معلول طبق قاعده «الشیء ما لم یجب لم یوجد» به حد وجود برسد به این معنا که تمام راه های عدم معلول بسته شود و یکی از راه های عدم معلول، عدم علت است؛ بنابراین فاعل ممکن باید بتواند عدم خودش را برطرف کند تا در فاعلیت استقلال داشته باشد، در حالی که هیچ موجود ممکنی نمی تواند عدم خود را برطرف کند؛ زیرا این امر مستلزم انقلاب امکان ذاتی به وجوب ذاتی است که محال می باشد.(۴)
۳- استقلال در ایجاد، مستلزم استقلال در وجود است؛ زیرا ایجاد، فرع وجود است و نمی تواند از آن برتر و اشرف باشد؛ بنابراین تفویض به معنای استقلال در فاعلیت، مستلزم این است که موجود مادی و مجرد، در وجود مستقل از غیر باشد و این مستلزم انقلاب ممکن به واجب است؛ زیرا ممکن دائماً در وجود خود به غیر محتاج است.(۵)
(۱) خمینی، روح الله، الطلب و الاراده، ص۳۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۷۹. منعزلاً عن التأثیر
(۲) خمینی، روح الله، شرح چهل حدیث، ص۵۴۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. تصرف تام
(۳) خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی (س)، ج۲، ص۳۱۴ و ۳۶۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۵. ابطال تفویض، او تفویض کرده
(۴) خمینی، روح الله، شرح چهل حدیث، ص۶۴۵-۶۴۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸ علت سدّ؛ خمینی، روح الله، الطلب و الاراده، ص۳۲-۳۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۷۹. فالتفویض بمعنی
(۵) خمینی، روح الله، دانشنامه امام خمینی (س)، ج۴، ص۶۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۴۰۰.
.
انتهای پیام /*