تجسم اعمال
ماهیت و حقیقت تجسم اعمال از نگاه امام خمینی (س)
امام خمینی (س) معتقد است تجسم اعمال از معارف مسلم و واضحی است که نقل و عقل و شهود در آن اتفاق نظر دارند. حضرت امام تجسم اعمال را ظهور باطنی اعمال و اعتقادات و نیات در انسان می داند که در روز قیامت بروز و ظهور می یابند.(۱) ایشان معتقد است برای همه موجودات عالم و از جمله افعال و ملکات انسانی، ملکوتی وجود دارد که این ملکوت باطن و حقیقت آنها را تشکیل می دهد.(۲) این صفات خوب و بد، اگر ملکه نفس بشوند، با حقیقت نفس متحد شده و صورت و فصل اخیر نفس می شوند و نفس با همان فصل اخیر خود محشور می شود.(۳) بنابراین ظهور اعمال و صورت مناسب آن در عالم دیگر از قبیل لازم و تمثل ملکوتی اعمال است.(۴) امام معتقد است نفس در آخرت به جهت قوتی که دارد، می تواند صورت های مناسب با ملکات را در عالم دیگر انشا کند و ظهور ملکات نفس در آخرت به انشای نفس است.(۵)
به باور امام خمینی (س) برای هر یک از اعمال نیک و افعال عبادی، صورت و اثری در قلب است که این صورت، سازنده برزخ و بهشت جسمانی است؛ در حقیقت این اعمال، اخلاق و اعتقادات انسان ها است که بهشت و جهنم را می سازد.(۶) از جمله توجهات دقیق امام خمینی (س) در تبیین چگونگی تجسم اعمال، تاکید بر تأثیر نیت بر ماهیت عمل تجسم یافته می کند؛ زیرا به اعتقاد ایشان کمال و حسن اعمال، به نیت ها و اقبال قلب و حفظ حدود است؛ زیرا نیت اراده برانگیزنده به عمل است که تابع اهداف و غایت اخیر است و این غایات تابع ملکات نفسانی هستند که باطن ذات انسان و شاکله آن را تشکیل می دهند و افعال صادر از انسان تابع همان غایات است و داعی و محرک او همان مطلوب نفسانی است و اعمال او برای رسیدن به آن مطلوب انجام می شود، این نیت، صورت عمل را تشکیل می دهد از آنجا که حقیقت هر چیز به صورت آن است نه به ماده آن، پس تمام حقیقت اعمال را صورت عمل و جنبه ملکوتی آن یعنی نیت تشکیل می دهد و این معنای حدیث مشهوری است که نیت را از عمل مهم تر می داند،(۷) بر این اساس تجسم اعمال منحصر در اعمال نیست، بلکه شامل اعتقادات، اخلاق و نیت ها نیز می شود.(۸)
(۱) خمینی، روح الله، سرّ الصلاة، ص۲۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸ تجسم اعمال؛ خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی (س)، ج۳، ص۲۳۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۵. صورت عینیه
(۲) خمینی، روح الله، شرح چهل حدیث، ص۴۴۰-۴۳۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. حیات ملکوتی
(۳) خمینی، روح الله، جواهر الاصول، ج۳، ص۱۴۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۴۲۳ قمری القبیحه؛ خمینی، روح الله، مناهج الوصول، ج۱، ص۳۷۸-۳۷۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۷. التمثیل ملکووتی
(۴) خمینی، روح الله، شرح چهل حدیث، ص۱۵۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. فصل اخیر
(۵) خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی (س)، ج۳، ص۱۹۵-۱۹۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۵. انشاء
(۶) خمینی، روح الله، شرح چهل حدیث، ص۴۳۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. باطنی
(۷) خمینی، روح الله، شرح چهل حدیث، ص۳۳۲-۳۳۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. غایات
(۸) خمینی، روح الله، دانشنامه امام خمینی (س)، ج۳، ص۲۵۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۴۰۰.
.
انتهای پیام /*