برهان حرکت
برهان حرکت از دیدگاه امام خمینی (س)
امام خمینی (س) در تقریر برهان حرکت معتقد است حکیم طبیعی که کار او تحقیق وضعیت و کیفیت حقایق طبیعی بوده، جسم را از آن حیث که متغیر است و از آن حیث که متحرک یا ساکن است، مورد بحث قرار می دهد و از حرکت طبیعت بر ذات پاک اقدس مبدأ این عالم طبیعت، دلیل اقامه می کند. این حکیم طبیعی با اصل حرکت برهان بر اثبات وجود مبدأ اقامه می نماید.(۱) به این بیان که حرکت، خروج از قوه به فعل است و از آنجا که حرکت یکی از حوادث است، باید به محرک غیر متحرک استناد داده شود؛ زیرا معنای خروج از قوه به فعل؛ واجد بودن شیء به چیزی پس از فقدان است. پس باید محرکی باشد که این اشیاء را به حرکت درآورد؛ حال اگر آن محرک خودش غیر متحرک است، پس واجب تعالی ثابت می شود(۲) و اگر آن محرک به حرکت دیگری پیش از خود احتیاج دارد و همین طور ادامه یابد، تسلسل لازم آید و تسلسل باطل می باشد. پس باید برای حرکت مبدئی تام و تمام وجود داشته باشد و آن همان واجب تعالی است.(۳) به باور امام خمینی حکیم طبیعی علاوه بر حرکت مطلق جسم، گاهی از راه حرکت فلکی که حکمای قدیم از مقداری حدس و مقداری برهان، برای افلاک حرکت قائل بوده اند، برهان بر مبدأ حق تعالی اقامه کرده اند و گاهی از حرکت نفس بر وجود مبدأ برهان اقامه نموده اند.(۴) امام خمینی هر دو قسم برهان حرکت فلکی و حرکت نفس را در آثار خود به طور تفصیل آورده و تقریر نموده اند.(۵)
(۱) خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی (س)، ج۲، ص۴۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵. چون حکیم طبیعی
(۲) خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی (س)، ج۲، ص۵۱-۴۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵. من القوه إلی الفعل
(۳) خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی (س)، ج۲، ص۵۱-۵۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵ تسلسل لازم می آید؛ خمینی، روح الله، دانشنامه امام خمینی (س)، ج۵، ص۱۳۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.
(۴) خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی (س)، ج۲، ص۴۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵. حرکت فلکیه
(۵) خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی (س)، ج۲، ص۵۴-۵۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵. از راه حرکت افلاک
.
انتهای پیام /*