حداد (فقه)
حِداد (فقه) از دیدگاه امام خمینی (س)
حداد اصطلاحی است که فقها در عِدِّه وفات از آن سخن گفته اند.
۱- تعریف و حکم تکلیفی حِداد
منظور از حداد عبارت است از ترک زینت در بدن و لباس و هر آنچه عرفاً زینت حساب می شود. زینت در بدن به مانند سرمه کشیدن، عطر زدن، خضاب و سرخ کردن صورت و کشیدن خط و امثال این ها است و زینت در لباس هم به پوشیدن لباس سرخ و زرد و زیور و مانند این ها است.
امام خمینی (س) بعد از ارائه تعریف حداد به شرحی که رفت می فرمایند: و در وفات شوهر، مادامی که زن در عدّه است «حداد» بر او واجب است؛ پس بر زن شوهر مرده تا زمانی که در عده وفات هست، لازم است ترک نماید هر آنچه را که زینت شمرده می شود و زن با آن خود را برای شوهر؛ و در اوقاتی مثل عیدها و عروسی ها و امثال این ها که به حسب عادت مناسب آن است، تزیین می کند؛ و این امر به حسب اشخاص و زمان ها و شهرها مختلف هست، لذا آنچه در هر شهری برای زینت، عادت و متعارف هست در نظر گرفته می شود.(۱)
۲- حکم وضعی حداد
بنا بر اقوا حداد شرط صحت عده وفات نیست، بلکه تکلیف مستقلی است در زمان عده، لذا اگر زن از روی عمد و معصیت یا بی اطلاعی یا فراموشی، در تمام مدت عده یا در قسمتی از آن، حداد را ترک نماید، از نو گرفتن عده و جبران آنچه که بدون حداد عده گرفته است واجب نیست. (۲)
۳- احکام حداد
در وجوب حداد بین زن مسلمان و زن ذمّی فرقی نیست، چنان که ظاهراً بین زن دائمی و موقت هم فرق نیست؛ البته عدم وجوب حداد بر زنی که مدت عقد او کوتاه باشد مانند یک روز و دو روز بعید نیست؛ و آیا بر زن صغیر و زن مجنون واجب است یا نه؟ دو قول است، که اشهر آن ها وجوب آن است، به معنای اینکه بر ولیّ آن ها واجب است، پس باید آن ها را مادامی که در عدّه هستند از تزیین دور کند و در آن تأمل است گرچه احوط (وجوبی) است. (۳)
۴- کارهای مجاز در عده وفات
اموری مثل نظافت و تمیز کردن بدن و لباس، شانه کردن مو، گرفتن ناخن ، حمام کردن، پهن کردن فرش عالی، سکونت در مسکن های مزیّن، شرکت در مجالس عروسی و تزیین اولاد و خدمتکاران هیچ کدام جزء حداد نیست و در دوره عده وفات بی اشکال است. (۴)
همچنین از خانه بیرون رفتن زنی که شوهرش فوت کرده است و به دنبال نیازها و حوائج زندگی رفتن او در طول مدت عده وفات جایز است. خصوصاً اگر ضروری باشد یا خروجش برای امور راجحی مثل حج و زیارت و عیادت مریض و دیدار ارحام به ویژه پدر و مادر باشد. البته سزاوار بلکه احوط (استحبابی) آن است که فقط در خانه خودش که در زمان حیات شوهرش در آنجا ساکن بوده یا جهت عده گرفتن به آن منتقل شده است، بیتوته کند؛ به اینکه بعدازظهر خارج از خانه شود و در وقت عشا برگردد، یا بعد از نصف شب بیرون برود و صبح برگردد. (۵)
(۱) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲۳، تحریرالوسیلة، ج ۲، ص: ۳۶۳، القول فی عدة الوفاة، مسالة ۴.
(۲) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲۳، تحریرالوسیلة، ج ۲، ص: ۳۶۳، القول فی عدة الوفاة، مسالة ۵.
(۳) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲۳، تحریرالوسیلة، ج ۲، ص: ۳۶۳، القول فی عدة الوفاة، مسالة ۶.
(۴) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲۳، تحریرالوسیلة، ج ۲، ص: ۳۶۳، القول فی عدة الوفاة، مسالة ۱.
(۵) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲۳، تحریرالوسیلة، ج ۲، ص: ۳۶۳، القول فی عدة الوفاة، مسالة ۷.
.
انتهای پیام /*