تشریح (فقه)
تشریح از دیدگاه امام خمینی (س)
در این باره و فروع مختلف مسأله، بین فقها اتفاق نظر وجود ندارد. امام خمینی (س) که پیرامون این موضوع، ابتدا در مباحث پایانی کتاب تحریرالوسیلة در شمار مسائل مستحدثه و بعدها در پاسخ به استفتائات متعدد، اظهارنظر کرده است، معتقد است که تشریح بدن میت مسلمان در شرایط عادی که واجب شرعی اهمّ(۱) و حفظ حیات مسلمانی در گرو آن نیست، حرام هست و در صورت قطع سر و جوارح دیه نیز لازم می آید که در کتاب دیات ذکر شده است؛ و اما تشریح میت غیرمسلمان اعم از ذمی و غیر ذمی مطلقا جایز است و نه دیه دارد و نه گناه.(۲) بر همین اساس از دیدگاه ایشان تشریح بدن مسلمان برای اموری مانند تشخیص علت بیماری و مرگ یا آموزش پزشکی و کمک به پیشرفت علم و تحقیقات نوین بدون این که حیات و زندگی مسلمانی متوقف بر آن باشد مجاز نیست حتی اگر ولی او رضایت داده باشد.(۳) و بر فرض توقف حفظ حیات مسلمان یا گروهی از مسلمانان بر تشریح و تحقیقات و آموزش های پزشکی مبتنی بر آن نیز، در صورتی تشریح بدن مسلمان جایز است که انجام آن از طریق تشریح غیرمسلمان ممکن نباشد؛ لذا اقدام به تشریح بدن مسلمان با امکان تشریح غیرمسلمان گناه و موجب دیه است.(۴) تنها در این فرض و صورت است که کالبد شکافی میت مسلمان جایز بوده و سقوط دیه نیز بعید نیست گرچه بی إشکال هم نیست. البته همه این ها وقتی است که مسلمان بودن میت محل شک و تردید نباشد. اما اگر مسلمان یا کافر بودن میت معلوم نباشد تشریح بدن چنین میتی از نظر ایشان مانع ندارد.(۵) همان گون که گذشت
(۱) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۴۱، استفتائات امام خمینی (س)، ج ۱۰ ص۳۸۶، سؤال ۱۲۰۱۳
(۲) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲۳، تحریرالوسیلة ج ۲ ص:۶۶۵، البحث حول المسائل المستحدثة، و منها: التشریح و الترقیع، مساله ۱
(۳) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۴۱، استفتائات امام خمینی (س)، ج ۱۰ ص۳۸۶، سؤال ۱۲۰۰۹؛ و ج ۲۳، تحریرالوسیلة ج ۲ ص: ۶۶۵، البحث حول المسائل المستحدثة، و منها: التشریح و الترقیع، مساله ۳
(۴) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲۳، تحریرالوسیلة ج ۲ ص: ۶۶۵-۶۶۶، البحث حول المسائل المستحدثة، و منها: التشریح و الترقیع، مساله ۲ و ۴
(۵) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۴۱، استفتائات امام خمینی (س)، ج ۱۰ ص۳۸۶، سؤال ۱۲۰۱۱
.
انتهای پیام /*