احکام آمیزش

نزدیکی و مجامعت انسانی با انسان دیگر را آمیزش می گویند که در ابواب مختلف فقه احکام بسیار زیادی دارد. آمیزش به سه نوع تقسیم می شود که هر کدام تعریف و احکام ویژه ای دارند.

آمیزش

احکام آمیزش

تعریف

آمیزش در لغت نزدیکی کردن را می گویند.

نزدیکی و مجامعت انسانی با انسان دیگر (مرد یا زن، در قبل یا دبر) یا با حیوان است. از آن با عناوینی مانند جماع، مواقعه، وطی، دخول، ایلاج، اتیان، و مباشرت یاد شده است.

احکام آن در بسیاری از باب ها مانند طهارت، صوم، اعتکاف، حج، نکاح، طلاق، ظهار، ایلاء و حدود آمده است.

انواع

آمیزش به سه نوع تقسیم می شود که هر کدام تعریف و احکام ویژه ای دارند.

آمیزش حلال

آمیزش پس از تحقّق اسباب شرعی حلیت آن است.

اسباب شرعی آمیزش حلال عبارتند از: پیوند زناشویی اعم از دائم یا موقت، ملکیت و تحلیل.

بر دخول به مقدار ختنه گاه یا بیشتر، احکامی مترتّب می گردد که بر سه گونه است؛ زیرا موضوع حکم یا آمیزش با همسر است یا کنیز و یا اعم از آن دو.

آمیزش با همسر، موجب استقرار تمام مهریه در عقد دائم(۱) (۲)(۳) و نیز در عقد موقّت به شرط تمکین زن از شوهر در تمام مدّت تعیین شده، و یا مقداری از مهریه به تناسب مدت تمکین نسبت به مدت عقد موقت،(۴) ثبوت عده و احصان می شود.

آمیزش به شبهه

آمیزش مرد با زنی که به گمان حلال بودن صورت می گیرد. خواه به دلیل شبه در موضوع باشد مثل آن که با زنی مقاربت کند با این باور و اعتقاد که همسرش هست و خواه به دلیل شبه در حکم باشد مانند آن که دختر همسری که با وی همبستر شده است را با اعتقاد به این که می تواند با او ازدواج کند، عقد کرده و با او مباشرت کند. (۵) احوط و اشهر قولین مترتب شدن نشر حرمت بر وطی شبهه است. (۶)

آمیزش حرام

ارتکاب این امور موجب حرمت ابدی ازدواج متجاوز(۷) با برخی بستگان فرد تجاوز شده مانند مادر و خواهر در لواط و نیز حرمت ابدی ازدواج با زن شوهرداری می شود که زنا با او واقع شده است. (۸)

آمیزش در حال حیض (۹)، نفاس (۱۰)، روزه (۱۱) ، اعتکاف(۱۲)، احرام (۱۳)،پس از ظهار (۱۴)،ایلاء (۱۵)، قسم، عهد، نذر و نیز پس از شرط ترک آن در ضمن عقد لازم، بعد از افضاء(۱۶)و پس از مرگ (۱۷) و نیز پیش از رسیدن همسر به سنّ نه سالگی(۱۸)(۱۹)، حرمت عرضی دارد.

آمیزش حرام سبب ثبوت نفقه مادام العمر و ثبوت دیه می شود مثل آمیزش منجر به افضاء مرد با همسری که نه سالش نشده و به همین جهت مقاربت با او حرام است. افضاء یعنی یکی شدن مجرای بول و حیض و یا بنا بر احوط یکی شدن مجرای حیض و غائط در زن؛ پس در این صورت، تا زمانی که زن زنده است نفقه او بر عهده مرد است حتی اگر او را طلاق دهد و حتی اگر زن بعد از طلاق، شوهر کند؛ همچنین علاوه بر نفقه که گفته شد و علاوه بر مهریه، مرد باید به خاطر افضاء، دیه ای برابر با دیه نفس (نصف دیه مرد) به زن پرداخت نماید. (۲۰)

۱. خمینی، روح الله، موسوعة الامام الخمینی (تحریرالوسیله)، ج۲، ص۳۲۳، کتاب النکاح، فصل فی المهر، مساله ۱۵.

۲. نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۳۰، ص۱۶۷-۱۶۸.

۳. نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۳۱، ص۷۵.

۴. خمینی، روح الله، موسوعة الامام الخمینی (تحریرالوسیله)، ج۲، ص۳۱۱، کتاب النکاح، القول:فی النکاح المنقطع، مساله ۶.

۵. خمینی، روح الله، موسوعة الامام الخمینی (تحریرالوسیله)، ج۲، ص۳۶۹، کتاب الطلاق، القول:فی عدّة وطء الشبهة.

۶. خمینی، روح الله، موسوعة الامام الخمینی (تحریرالوسیله)، ج۲، ص۲۹۸، کتاب النکاح، القول:فی المصاهرة و مایلحق بها، مساله ۵.

۷. خمینی، روح الله، موسوعة الامام الخمینی (تحریرالوسیله)، ج۲، ص۳۰۲، کتاب النکاح، القول:فی المصاهرة و مایلحق بها، مساله ۲۴.

۸. طباطبایی یزدی، محمدکاظم، العروة الوثقی، ج۵، ص۵۲۵-۵۲۶.

۹. طباطبایی یزدی، محمدکاظم، العروة الوثقی، ج۳، ص۵۹۴.

۱۰. طباطبایی یزدی، محمدکاظم، العروة الوثقی، ج۱، ص۶۴۹.

۱۱. طباطبایی یزدی، محمدکاظم، العروة الوثقی، ج۳، ص۵۴۳.

۱۲. طباطبایی یزدی، محمدکاظم، العروة الوثقی، ج۳، ص۶۹۴.