امانت
اقسام امانت از دیدگاه امام خمینی (س)
اقسام امانت
۱.امانت مالکی۲. امانت شرعی (۱)
تعریف امانت مالکی
امام خمینی (س) در تعریف امانت مالکی آورده است: «هو ما کان باستئمان من المالک و اذنه»(۲) پس این قسم به مالی گفته می شود که با استئمان (امین گرفتن) مالک و با اذن او باشد و خود او که مالک، آن را در اختیار دیگری گذاشته است و سبب آن یا عقدی است که امانت، موضوع اصلی آن است مانند ودیعه و یا عقدی که امانت، در ضمن آن و به تبع مطرح است مانند اجاره، عاریه، مضاربه، وکالت، شرکت و رهن. پس عین در این عقود به دست طرف، امانت مالکی است زیرا مالک آن را تسلیم او نموده است و آن را در دست او بدون این که خودش مراقبت کند واگذاشته و حفظ آن را بر عهده او نهاده است. (۳)
تعریف امانت شرعی
کتاب تحریرالوسیله در تعریف امانت شرعی آورده است: «هو ما لم یکن الاستیلاء علیها و وضع الید باستئمان و اذن من المالک، و قدر صارت تحت یده لا علی وجه العدوان»(۴) یعنی امانت شرعی این است که استیلای بر امانت و دست گذاشتن بر آن، با امین گرفتن و اذن مالک نباشد، و زیردست او آمده باشد بدون آن عدوان و ظلمی از طرف او شده باشد. پس این نوع به مالی اطلاق می شود که شارع، فردی را بر آن امین قرار داده است؛ خواهد آن مال به طور قهری(۵) در اختیار وی قرار گرفته باشد- مانند آن که باد، لباس کسی را به خانه همسایه بیندازد- یا توسط مالک(۶) آن بدون اطلاع، تحویل گیرنده شده باشد- مانند آن که کسی کیف یا صندوقی را بخرد و در درون آن مالی از فروشنده را که مورد معامله نبوده، بیابد و یا یکی از دو طرف معامله به اشتباه، کالای مورد معامله یا بهای آن را افزون بر استحقاق خویش دریافت کند- و یا آن که به اذن شارع(۷) آن مال را بردارد مانند کسی که مال گمشده ای را پیدا کند یا مال محترمی را که در معرض تلف است، به قصد رساندن آن به صاحبش، بردارد.
کتاب ((تحریرالوسیله)) در تعریف امانت ((شرعی)) آورده است: «هو ما لم یکن الاستیلاء علیها و وضع الید باستئمان و اذن من المالک، و قدر صارت تحت یده لا علی وجه العدوان» (۴) یعنی امانت شرعی این است که استیلای بر امانت و دست گذاشتن بر آن، با امین گرفتن و اذن مالک نباشد، و زیردست او آمده باشد بدون آن ((عدوان)) و ظلمی از طرف او شده باشد. پس
(۱) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲۲، تحریرالوسیلة، ج ۱، ص: ۶۴۴، کتاب الودیعة، خاتمة.
(۲) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲۲، تحریرالوسیلة، ج ۱، ص: ۶۴۴، کتاب الودیعة، خاتمة.
(۳) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲۲، تحریرالوسیلة، ج ۱، ص: ۶۴۴، کتاب الودیعة، خاتمة.
(۴) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲۲، تحریرالوسیلة، ج ۱، ص: ۶۴۴، کتاب الودیعة، خاتمة.
(۵) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲۲، تحریرالوسیلة، ج ۱، ص: ۶۴۴، کتاب الودیعة، خاتمة.
(۶) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲۲، تحریرالوسیلة، ج ۱، ص: ۶۴۴، کتاب الودیعة، خاتمة.
(۷) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲۲، تحریرالوسیلة، ج ۱، ص: ۶۴۴، کتاب الودیعة، خاتمة.
.
انتهای پیام /*