در روز 22 بهمن 1357، تاریخ نهضت اسلامی مردم ایران به رهبری امام خمینی (ره) به نقطه عطف خود رسید و در این روز تاریخی سالها مبارزه مردم مسلمان و انقلابی به بار نشست و نظام پادشاهی 2500 ساله در ایران، ریشه کن شد و به خواست الهی و با رهبری مدبرانه رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره)، حکومت جمهوری اسلامی تأسیس شد. ضمن عرض تبریک ایام الله دهه فجر و بیست و دوم بهمن، توجه خوانندگان محترم را به خاطره ای از آن روزهای حماسه و قیام و پیروزی از زبان مرحوم دکتر سید صادق طباطبایی جلب می نماییم.
وقتی ساعت دو بعد از ظهر روز 21 بهمن از اخبار شنیدیم که فرمانداری نظامی، ساعت حکومت نظامی را به ساعت 4 بعد از ظهر جلو آورده است، امکان توطئه از سوی رژیم علیه انقلاب در ذهن همه ما تقویت شد. واکنش بختیار نسبت به موضعگیری های امام، از آن رو بود که او از مراحل بعدی طرح نظامیان برای مقابله با انقلاب اطمینان داشت. هنگامی که امام اعلام کردند که اعلامیه حکومت نظامی خدعه و نیرنگ است، بعضیها نگران بودند. من البته تعجب میکردم از آنها،چرا که صرفنظر از بمباران هوائی اگر همه نیروهای ارتش به خیابانها میآمدند به اندازه نصف جمعیت در چهار پنج خیابان تهران هم نمیشدند.
البته امام هم که این تصمیم سرنوشتساز را گرفتند و احتمال هم دارد که در این زمینه مشورت هم کرده باشند. من یادم نمیآید یا نشنیدهام که کسی مخالفت کرده باشد. گذشته از ویژگیهای ممتاز امام، به نظر من این تصمیم از روی تعقل و منطق سیاسی بود و شجاعت در تصمیمگیری، چرا که در آن مقطع احتمال توطئه به ذهن خیلیها میرسید و اطلاعیه و دستور حکومت نظامی، موید و مقدمه این توطئه بود.
ظاهراً به شورای انقلاب، تصمیم ژنرالهای ارتش برای اجرای کودتای موسوم به «عملیات کورتاژ» یا به روایتی دیگر «عملیات نجات» که توسط ژنرال هایزر و فرماندهان نیروهای هوایی و زمینی ارتش تنظیم و تهیه گردیده بود، ابلاغ شده بود. گرچه اجرای این طرح، غیرعقلانی و غیرمحتمل و مآلاً ناموفق به نظر میرسید ولی شرط عقل، اتخاذ تدابیر لازم را ضروری میساخت. علاوه بر افزایش تدابیر حفاظتی از محل اقامت امام و جان ایشان، به ماها نیز گفته شد؛ امشب (21 بهمن) و فردا شب را در محلهای دیگر (غیر از مکانهایی که شبهای قبل استقرار داشتیم) به سر بریم.
وقایع جالب این ساعات و اقدامات دولت بختیار و ستاد ارتش را از زبان تیمسار قرهباغی مرور میکنیم:
فرمانداری نظامی ساعات منع عبور و مرور را در شهر، ساعت 5 / 4 بعد از ظهر اعلام کرد و بلافاصله پس از پخش اعلامیه از رادیو، [امام] خمینی اعلام داشت که توطئهای در کار است و مردم نه فقط نباید دستور فرمانداری نظامی را مراعات کنند، بلکه باید به خیابانها ریخته و تظاهرات را گسترش دهند. همزمان با گسترش تظاهرات در شهر... بسیاری از کلانتریها بدون مقاومتی تسلیم شدند.
یک ستون تانک مرکب از سی دستگاه تانک نیز که به سرپرستی سرلشکر ریاحی، فرمانده لشکر گارد برای کمک به نیروهای گارد در مرکز آموزش هوائی دوشانتپه حرکت کرده بود، در بین راه متوقف شد. تعدادی از این تانکها به تصرف ]مردم درآمد و تعدادی را هم آتش زدند و عدهای از افسران و فرماندهان این واحد، از جمله خود سرلشکر ریاحی کشته شدند.
در آخرین جلسه شورای امنیت ملّی که عصر روز یکشنبه 21 بهمن در حضور بختیار تشکیل شد، بختیار برای اولین و آخرین بار به فرمانداری نظامی تهران دستور داد که برای اجرای مقررات حکومت نظامی و متفرق ساختن مردم به اسلحه متوسل شوند و به سپهبد مقدم رئیس ساواک (منحله) هم دستور داد طرحی را که برای دستگیری عدهای از رهبران مخالفان تهیه شده بود به موقع اجرا گذارد، ولی دیگر برای اجرای این دستورات خیلی دیر شده بود؛ نه فرمانداری نظامی در آن شرایط قادر به متفرق ساختن مردم بود و نه رئیس ساواک منحل شده نیروئی برای اجرای طرح دستگیری رهبران مخالف در اختیار داشت.
مسلسلسازی تسلیحات ارتش، از نیمه شب 21 بهمن ماه مورد حمله افراد مسلح قرار گرفت و صبح روز بعد به تصرف مردم درآمد. قرهباغی در خاطرات خود مینویسد: تلاش او در تمام شب برای اینکه نیروی کمکی برای مدافعان مسلسلسازی بفرستد، به نتیجهای نرسید و در تمام شب فرمانده هوانیروز و معاون او را پیدا نکرد.
در محل استقرار امام، پیامهای ایشان پخش میشد. گروهی از کارکنان رادیو تلویزیون، یک شبکه مدار بسته تلویزیونی در آن منطقه برپا کرده بودند و فرامین امام هم از روی موج FM پخش میشد و هم دهان به دهان میگشت و جمعیتی که در سرتاسر شهر حضور داشتند پیام را دریافت میکردند. درایت رهبری و اقیانوس حضور مردم عامل اصلی شکست توطئه و پیروزی انقلاب بود.
منبع: کتاب خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطبایی، ج. 3،صص:233-231