پرتال امام خمینی (س) / استفتائات

سؤال: ازدواج با زن و یا مرد زناکار چه حکمی دارد؟

پاسخ کارشناس:
از چیزهایی که سزاوار است انسان به آن اهتمام بورزد، این است که در صفات کسی که می‏‌خواهد با او ازدواج نماید، دقت کند، که از پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم است: «برای نطفه‏‌هایتان اختیار کنید پس به درستی که دایی یکی از همخواب‏‌ها است». و در خبر دیگر است: «برای نطفه‌‏های خود اختیار کنید پس به درستی که فرزندان شبیه دایی‏‌ها می‏‌باشند».
و از مولای ما امام صادق علیه السلام است که برای بعضی از اصحابش در وقتی که گفت: «تصمیم گرفته‌‏ام ازدواج نمایم» فرمود: «ببین نفست را کجا قرار می‏‌دهی و چه کسی را در مالت شریک می‏‌نمایی و چه کسی را بر دین و سرّت مطلع می‏‌کنی، پس اگر ناچاری که ازدواج نمایی، بکری را بگیر که به خیر و حسن خلق انتساب دارد». و نیز از امام صادق علیه السلام است: «به درستی زن گردن‏بند است، پس ببین چه گردن‏بندی به گردن می‏‌اندازی و برای زن معادلی نیست؛ نه برای شایسته آن‏‌ها و نه برای بد آن‌‏ها، اما شایسته آن‌‏ها پس عدل آن‏‌ها طلا و نقره نیست و او از طلا و نقره بهتر است و اما بد آن‏‌ها عدل آنان خاک نیست و خاک از آن‌‏ها بهتر است». و همان طور که برای مرد سزاوار است که دقت کند چه کسی را برای ازدواج اختیار می‏‌نماید همچنین برای زن و اولیای او هم سزاوار است که نسبت به مرد دقت نمایند، که از مولای ما امام رضا علیه السلام از پدرانش از پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم است که فرمود: «نکاح، بندگی است؛ پس اگر یکی از شما دخترش را به نکاح داد تحقیقاً او را بنده قرار داده است، پس هر کدام شما ببیند که دختر گرامی‌‏اش را بنده چه کسی قرار می‌‏دهد». [۱]
ازدواج با زناکار با قطع نظر از هم کفو بودن و نبودن، از جهت فقهی صور مختلف دارد.

ازدواج با زنی که با دیگری زنا کرده است
به فتوای امام خمینی (س) «ازدواج‏ با زن زناکار و زنی که از زنا تولد یافته و ازدواج شخص، با قابله خود یا دختر قابله‌‏اش مکروه است.» [۲] حتی اگر زنی از زنا حامله شده و شخصی با آن زن به همین حال ازدواج‏ کند، عقد او «صحیح است.» [۳] زیرا نفس ازدواج با زناکار مکروه است نه حرام؛ و زنا عده ندارد تا حامله بودن زناکار نافی صحت آن باشد.

ازدواج با کسی که قبلاً با وی زنا کرده است
ازدواج با زنی که خود انسان با او زنا کرده است دو صورت دارد. پس «کسی که با زن شوهرداری - دائم باشد یا منقطع - زنا نماید برای همیشه بر او حرام می‏‌شود؛ چه مسلمان باشد یا نه؛ مورد دخول شوهرش باشد یا نه، پس ازدواج‏ با او بعد از مردن شوهرش یا بعد از زائل شدن عقدش - با طلاق و مانند آن - جایز نیست؛ و بین این‌که زانی بداند که شوهردار است یا نه فرقی نیست. و اگر بر زنا مجبور شده باشد، در الحاق حکم به آن، اشکال است.» [۴] همچنین «اگر با زنی که در عده طلاق رجعی است زنا نماید برای همیشه بر او حرام است مانند زن شوهردار، به خلاف آن‏‌که در طلاق بائن یا در عده وفات باشد. و اگر بداند که در عده بوده و نداند که رجعی یا بائن است، حرام نمی‌‏شود. البته اگر بداند که در عده رجعیه است و در انقضای آن شک نماید ظاهراً حرام می‌‏شود.» [۵] پس اگر چنین نباشد و زنا موجب حرمت ابدی نشده باشد ازدواج از این حیث محکوم به صحت است همان‌گونه که در استفتاء آمده است که: من زنی هستم که پس از طلاق از شوهر اولم پس از چندین سال با آقایی آشنا شدم و از روی ناآگاهی و نادانی با مرد مزبور عمل زنا انجام دادم و پس از مدتی به عقد همین مرد در آمدم و صاحب سه فرزند می‏‌باشم. خواهش می‏‌کنم مرا از نظر شرعی راهنمایی فرمایید تا از این عذاب الهی که مرا عذاب می‏‌دهد نجات پیدا کنم. و ضمناً جواب بدهید که آیا عقد به ‏هم می‏‌خورد و ما برای یکدیگر حرام می‌‏شویم یا نه؟
بسمه تعالی، درفرض سؤال، شما بر آن مرد حرام نشدید و ازدواج مذکور محکوم به صحت است‏. [۶]
بنابراین ازدواج با زن بعد از زنای با او حرام نیست مشروط بر این‌که در حال زنا شوهر نداشته و یا در عده طلاق رجعی نبوده باشد. به عبارت دیگر ازدواج انسان با زنی که قبلاً مرتکب زنا با او شده در حالی که شوهر نداشته و در عده طلاق رجعی هم نبوده است، نه تنها حرام و اطل نیست بلکه چه بسا در صورت تحقق توبه، از جهت اخلاقی و انسانی عملی جوانمردانه و نوعی مسئولیت‌پذیری است. هرچند که این ازدواج سبب پاک شدن گناه زنای قبل از ازدواج و بی‌نیازی از توبه نمی‌شود که خدای سبحان فرموده است: قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَی أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ. [۷] با این حال در باره آن با کسی هم سخن نباید گفت که این خود گناه دیگری است، حتی بهتر آن است که در دوران زندگی و پیش‌آمدهای آن نیز به روی همدیگر نیاورند که این مشی و منش کریمان است.

۱۴۰۲/۰۵/۲۹ – محمد ساعدی

[۱] موسوعة الإمام الخمینی، ج۲۳، تحریر الوسیلة، ج‏۲، ص: ۲۵۴، کتاب النکاح، مسأله ۱، موسسة تنظیم و نشر آثار الإمام الخمینی (قدس سره) - ایران - تهران، چاپ: ۳، ۱۴۳۴ ه.ق.
[۲] همان، ص: ۲۵۶، مسأله ۳.
[۳] موسوعة الإمام الخمینی، ج۴۰، استفتائات امام خمینی (س)، ج‏۹، ص۱۵۰، سؤال ۱۰۴۱۰، موسسة تنظیم و نشر آثار الإمام الخمینی (قدس سره) - ایران - تهران، چاپ: ۳، ۱۴۳۴ ه.ق.
[۴] موسوعة الإمام الخمینی، ج۲۳، تحریر الوسیلة، ج‏۲، ص: ۳۰۲، کتاب النکاح، القول فی المصاهرة، مسأله ۲۲، موسسة تنظیم و نشر آثار الإمام الخمینی (قدس سره) - ایران - تهران، چاپ: ۳، ۱۴۳۴ ه.ق.
[۵] همان مسأله ۲۳.
[۶] موسوعة الإمام الخمینی، ج۴۰، استفتائات امام خمینی (س)، ج‏۹، ص۱۵۱، سؤال ۱۰۴۱۲، موسسة تنظیم و نشر آثار الإمام الخمینی (قدس سره) - ایران - تهران، چاپ: ۳، ۱۴۳۴ ه.ق.
[۷] سوره زمر، آیه ۵۳