پرتال امام خمینی (س) / استفتائات

سؤال: درآمد کارهایی مثل جادوگری چه حکمی دارد؟

پاسخ کارشناس:

وَاتَّبَعُواْ مَا تَتْلُواْ الشَّیاطِینُ عَلَی مُلْک سُلَیمَانَ وَمَا کفَرَ سُلَیمَانُ وَلَکنَّ الشَّیاطِینَ کفَرُواْ یُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَ وَمَا أُنزِلَ عَلَی الْمَلَکینِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَمَارُوتَ وَمَا یعَلِّمَانِ مِنْ أَحَدٍ حَتَّی یقُولاَ إِنَّمَا نَحْنُ فِتْنَةٌ فَلاَ تَکفُرْ فَیتَعَلَّمُونَ مِنْهُمَا مَا یفَرِّقُونَ بِهِ بَینَ الْمَرْءِ وَزَوْجِهِ وَمَا هُم بِضَآرِّینَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلاَّ بِإِذْنِ الله وَیتَعَلَّمُونَ مَا یضُرُّهُمْ وَلاَ ینفَعُهُمْ وَلَقَدْ عَلِمُواْ لَمَنِ اشْتَرَاهُ مَا لَهُ فِی الآخِرَةِ مِنْ خَلاَقٍ وَلَبِئْسَ مَا شَرَوْاْ بِهِ أَنفُسَهُمْ لَوْ کانُواْ یعْلَمُونَ. (سوره بقره، آیه ۱۰۲)
و [یهودیان] از آنچه شیاطین در زمان پادشاهی سلیمان [از علم سحر بر مردم می‌خواندند] پیروی کردند. و [سلیمان دست به سحر نیالود تا کافر شود، بنابراین] سلیمان کافر نشد، ولی شیاطین که به مردم سحر می‌آموختند، کافر شدند. و [نیز یهودیان] از آنچه بر دو فرشته هاروت و ماروت در شهر بابل نازل شد [پیروی کردند]، و حال آن‌که آن دو فرشته به هیچ‌کس نمی‌آموختند مگر آن‌که می‌گفتند: ما فقط مایه آزمایشیم [و علم سحر را برای مبارزه با ساحران و باطل کردن سحرشان به تو تعلیم می‌دهیم]، پس [با به کار گرفتن آن در مواردی که ممنوع و حرام است] کافر مشو. اما آنان از آن دو فرشته مطالبی [از سحر] می‌آموختند که با آن میان مرد و همسرش جدایی می‌انداختند؛ در حالی که آنان به وسیله آن سحر جز به اذن خدا قدرت آسیب رساندن به کسی را نداشتند؛ و همواره چیزی را می‌آموختند که به آنان آسیب می‌رسانید و سودی نمی‌بخشید؛ و یقیناً [یهود] می‌دانستند که هر کس خریدار سحر باشد، در آخرت هیچ بهره‌ای ندارد. و همانا بد چیزی است آنچه خود را به آن فروختند اگر معرفت می‌داشتند.

درآمد جادوگری و مانند آن
به فتوای امام خمینی (س): جادو کردن و یاد دادن و یاد گرفتن و کسب کردن با آن، حرام می‏‌باشد؛ و منظور از جادوگری آن است که با نوشتن یا سخن گفتن یا دود نمودن یا با تصویر یا دمیدن یا گره زدن و مانند این‏‌ها انجام می‏‌گیرد که در بدن شخص سحر شده یا قلب او یا عقل او اثر می‏‌کند، پس در احضار او یا خواب کردن یا بی‌هوش کردن یا به دوستی و یا دشمنی واداشتن او و مانند این‌‏ها تأثیر می‏‌نماید. و به خدمت گرفتن فرشتگان و حاضر کردن جن و تسخیر آن‌‏ها و احضار ارواح و تسخیرشان و امثال این‌‏ها به جادوگری ملحق است.

بلکه «شعبده» به آن ملحق می‌‏شود یا قسمی از آن است؛ و آن عبارت است از این‌که به سبب‏ حرکت سریع، غیر واقع را واقع نشان دهد.

و همچنین است «کهانت»؛ و آن عبارت است از این‌که خبر بدهد از آنچه در آینده واقع می‌‏شود، به اعتقاد این‌که بعضی از جن‌‏ها خبر آن را به او القاء می‏‌کنند، یا به زعم این‌که امور را با مقدمات و اسبابی که با آن بر زمان وقوع آن‏‌ها استدلال می‏‌کند می‌‏داند.

و همچنین است «قیافه‏‌شناسی»؛ و آن عبارت است از این‌که با نشانه‌‏های خاصی استناد کند در این‌که بعضی از مردم را به بعضی دیگر ملحق نماید و بعضی را از بعضی دیگر سلب کند؛ بر خلاف آنچه که شارع مقدس آن را میزان ملحق شدن و نشدن قرار داده است که عبارت از بودن و نبودن فراش است.

و همچنین است «تنجیم»؛ و آن عبارت است از خبر دادن یقینی و جزمی از حوادث جهان هستی، از ارزانی و گرانی و کم حاصلی و پرحاصلی و زیادی باران و کمی آن و غیر این‌‏ها از خیر و شر و نفع و ضرر به استناد حرکات فلکی و نظرات ستاره‌‏شناسی و اتصالات کوکبی و معتقد باشد که این امور فلکی در این عالم به طور مستقل یا با شرکت با خداوند - که بالاتر است از آنچه ظالمین می‏‌گویند - مؤثر می‏‌باشند، نه (اعتقاد به) هر تأثیری - و لو (اعتقاد) به این‌که خدای متعال آن اثر را به آن‌‏ها عطا کرده باشد - در صورتی که (این اعتقاد) از روی دلیل قطعی باشد (که در این صورت اشکال ندارد).

و خبر دادن به گرفتن خورشید و ماه و به اول هر ماه و به نزدیکی کواکب و جدا شدن آن‌‏ها، در صورتی که از روی اصول و قواعد درستی ناشی باشد، جزء تنجیم حرام نیست. و اشتباهی که احیاناً از آن‌‏ها واقع می‌‏شود، مانند سایر علوم، از خطای در حساب و به‌‏کارگیری قواعد، سرچشمه می‏‌گیرد. [۱]

ابطال سحر
رجوع به ساحر برای ابطال سحر مانع ندارد، ولی تنها احتمال، موجب جواز رجوع به ساحر نیست. [۲] و اگر مثلاً خانمی شوهرش مفقود شده باشد برای آگاهی از وضع او «به سحر و جادو نمی‌‏تواند متوسل شود.» [۳]

۱۴۰۲/۰۵/۲۷ – محمد ساعدی

[۱] موسوعة الإمام الخمینی، ج۲۲، تحریر الوسیلة، ج۱، ص:۵۲۹، کتاب المکاسب و المتاجر، مسألة۱۶، موسسة تنظیم و نشر آثار الإمام الخمینی (قدس سره) - ایران - تهران، چاپ: ۳، ۱۴۳۴ ه.ق.
[۲] موسوعة الإمام الخمینی، ج۳۶، استفتائات امام خمینی (س)، ج‏۵، ص: ۶۱۴، سؤال ۶۸۱۸، موسسة تنظیم و نشر آثار الإمام الخمینی (قدس سره) - ایران - تهران، چاپ: ۳، ۱۴۳۴ ه.ق.
[۳] همان، سؤال ۶۸۱۹.