مصاحبه
زمان: 18 آبان 1357 / 8 ذی الحجه 1398
مکان: پاریس، نوفل لوشاتو
موضوع: توقیف امیرعباس هویدا و دیگر مسائل ایران
مصاحبه کننده: خبرنگاران برزیلی، انگلیسی، تایلندی، ژاپنی، امریکایی و ...
سؤال: [حضرت آیت الله ، پس از این ناراحتیها و ناآرامیهای اخیر دانشجویان و سپس روی کار آمدن یک دولت نظامی، آیا شما فکر می کنید اوضاع کنونی برای سرنگونی شاه است؟ و آیا توقیف آقای هویدا نخست وزیر اسبق، تغییری در اوضاع ایجاد کرده است؟ و بالاخره آیا شما هواداران خودتان را به یک مبارزۀ مسلحانه علیه شاه، تشویق و توصیه خواهید نمود؟]
جواب: دولت نظامی تأثیری در مسائل ایران ندارد، بلکه در ازدیاد ناراحتیها و اعتصابات و تظاهرات، نقش اساسی دارد. لذا پس از تشکیل حکومت نظامی، مسائل بدین صورت که ملاحظه می کنید تشدید شده است. چنانچه توقیف هویدا هم اثری ندارد. این هم یک مانوری است که خیال می کنند برای اسکات مردم اینگونه امور تأثیر دارد. چیزی که بلااشکال تأثیر فی الجمله دارد، این است که خود شاه و سلسلۀ او بروند و آن وقت یک آرامش نسبی حاصل خواهد شد. و اما روش ما، در مبارزه، عجالتاً همین است که هست و من امید این را دارم که همۀ مسائل را حل کند. لکن اگر طول کشید و احتیاج افتاد تجدیدنظر خواهیم کرد.
ــ [حضرت آیت الله ، برای جانشینی رژیم کنونی، شما خواستار جمهوری اسلامی هستید. چنین دولتی، آیا آزادیهای دموکراتیک را برای همۀ مردم تضمین خواهد کرد؟ و در چنین دولتی نقش خود شما شخصاً چه خواهد بود؟ ضمناً در مورد آزادیهای دموکراتیک می خواهیم بدانیم آیا کمونیستها و مارکسیستها آزادی اظهار عقیده و بیان خودشان را دارند یا نه؟]
ــ دولت اسلامی یک دولت دموکراتیک به معنای واقعی است و برای همۀ اقلیتهای مذهبی
آزادی به طور کامل هست و هر کس می تواند اظهار عقیدۀ خودش را بکند. و اسلام جواب همۀ عقاید را به عهده دارد و دولت اسلامی تمام منطقها را با منطق جواب خواهد داد. و اما من هیچ فعالیت در داخل خود دولت ندارم و به همین نحو که الان هستم، وقتی هم که دولت اسلامی تشکیل شود، نقش هدایت را دارم.
ــ [سیاست خارجی جمهوری اسلامی، خصوصاً در رابطه با ابرقدرتها، چه خواهد بود؟]
ــ سیاست دولت اسلامی، حفظ استقلال، آزادی ملت و دولت و کشور و احترام متقابل بعد از استقلال تمام خواهد بود و فرقی بین ابرقدرتها و غیر آنها نیست.
ــ [شما نفوذ غرب بخصوص امریکا را مذموم شمرده اید. این نفوذ چگونه می تواند محدود شود؟ ایران به این ترتیب کنونی به فنون و تکنولوژی غربی وابسته است و غرب هم احتیاج مبرمی به نفت خام شما دارد؟]
ــ حکومت اسلامی و خواست ملت ما، برای همین است که نفوذ غرب و همۀ کشورها را در ایران از بین ببرد. وقتی یک ملت با تمام اقشار آن برای یک هدف قیام کردند، هیچ نفوذی نمی تواند خلاف آن را تحمیل کند. و اما قضیۀ نفت، ما بعد از اینکه استقلال خود را به دست آوردیم و نفت در اختیار ما قرار گرفت، می خواهیم بر حسب اختیار خودمان نفتمان به فروش رود و ارز گرفته و صرف مصالح کشور کنیم. ما از حیث فروش مضایقه ای نداریم، لیکن نه مثل فروشی که الان انجام می گیرد.
ــ [حضرت آیت الله ، تا چه مدت انتظار خواهید کشید که شاه روی کار باشد و بعد دستور جهاد مسلحانه بدهید؟]
ــ تا وقتی مأیوس شوم از اینکه به ترتیبی که در پیش است مقصود ما حاصل نشود.
ــ [برای یکشنبۀ آینده در تهران دستور اعتصاب عمومی صادر شده است. آیا این آغاز یک مبارزۀ جدی با دولت نظامی کنونی در ایران است؟]
ــ مبارزه، به همین شکلی که هست همیشه جدی بوده، منتها نوسان داشته است. البته حکومت نظامی و دولت نظامی، موجب ناآرامی مردم و بیشتر شدن این اعتصابات و تظاهرات شده است.
ــ [نتیجۀ مذاکرات شما با آقای دکتر کریم سنجابی و جبهۀ ملی چه بوده است؟]
ــ مذاکرات به آن معنایی که گفته می شود توافق حاصل شده است نبوده. من مسائلی را که مورد نظرم بوده طرح کردم و آنها قبول کردند. من مسائلی را که همیشه خواست ملت است طرح می کنم، هر کس آن را پذیرفت به خواست ملت عمل کرده است. خواست ملت، رفتن شاه و استقرار حکومت اسلامی است. به تظاهرات بنگرید.